3/2015. Ο Ευάγγελος Κατσιούλης φιγουράρει στις κορυφαίες θέσεις σε όλες τις λίστες παγκοσμίως με τους πιο έξυπνους ανθρώπους. Πώς είναι να αντιλαμβάνεσαι με ευκολία τα πάντα; Είναι ευλογία ή κατάρα;
Πώς θα σου φαινόταν αν στην παρέα σου καθόταν ένας από τους πιο έξυπνους ανθρώπους; Θα σε άγχωνε αν σου έλεγαν ότι ο Ευάγγελος Κατσιούλης είναι ο εξυπνότερος άνθρωπος του κόσμου, ο οποίος έχει κατακτήσει τα υψηλότερα σκορ στα τεστ IQ; Πώς νιώθει εκείνος; Προσπαθώντας να μπούμε στον «κόσμο» του διδάκτορα της Ιατρικής Σχολής του ΑΠΘ με ειδίκευση στην Ψυχοφαρμακολογία, θελήσαμε να μάθουμε από το πόσο «γήινα» είναι τα προβλήματα που μπορεί να τον απασχολούν, μέχρι τα θέματα που αντιμετωπίζει με το γυναικείο φύλο.
Πτυχιούχος της Ιατρικής Πληροφορικής και της Φιλοσοφίας, ο Ευάγγελος Κατσιούλης ασχολείται με την ψυχιατρική, κινείται ανάμεσα στη Θεσσαλονίκη και το Λονδίνο, του αρέσει το μπάσκετ και το κολύμπι, φυσικά το διάβασμα, αλλά πιο πολύ τον γοητεύει το αχαρτογράφητο του ανθρώπινου μυαλού. Εκεί όπου, εντελώς ερασιτεχνικά και ρομαντικά, προσπαθήσαμε να μπούμε κι εμείς. Στο μυαλό του πιο έξυπνου ανθρώπου παγκοσμίως.
Πότε συνειδητοποίησες πως διαθέτεις αυτό το «ταλέντο»;
Δεν το έχω συνειδητοποιήσει ακόμη. Είναι πολύ φυσιολογικός ο τρόπος που αντιδρώ. Κάποιοι μπορεί να τον θεωρούν περίεργο ή πολύπλοκο ή λίγο περισσότερο αναλυτικό σε σχέση με το αναμενόμενο. Είχα μερικές πολύ υψηλές επιδόσεις στο σχολείο, ένεκα της προσήλωσης, της αυτοπειθαρχίας και μερικές φορές του ενδιαφέροντος για κάποια γνωστικά θέματα. Είχα ειδικό ενδιαφέρον στα μαθηματικά και μια διάκριση σε διαγωνισμό της Μαθηματικής Εταιρείας όταν ήμουν στο Γυμνάσιο.
Με τη φυσική ασχολήθηκα λίγο περισσότερο, ενώ διάβαζα και μόνος μου. Αυτό φάνηκε και αργότερα, αφού στις Πανελλήνιες του 1993, όπου υπήρχαν πολλές ασκήσεις, πήγα αρκετά καλά. Είχα περάσει στην Ιατρική, σε μια χρονιά που δεν έμπαιναν άτομα με την πρώτη, λόγω των δυσκολιών στο μάθημα της φυσικής. Στο πανεπιστήμιο δεν αντιμετώπισα κάποια δυσκολία. Γύρω στο 2000, άρχισα να κάνω κάποια τεστ, πιο πολύ για διασκέδαση. Ήμουν εκείνο το χειμώνα αγροτικός γιατρός στην Κέρκυρα. Είχα αγοράσει ένα laptop τότε, μπήκα στο Διαδίκτυο κι έπεσα πάνω σε διαφημίσεις που είχαν κάποιες πολύ απλές ερωτήσεις νοημοσύνης. Δελεάστηκα και, μετά τα πρώτα πολύ καλά αποτελέσματα, μπήκα σε κάποιες «κοινότητες» και ίδρυσα ένα δικό μου οργανισμό. Τα αποτελέσματα ήταν πολύ ενθαρρυντικά για τη συνέχεια. Η αλήθεια είναι πως πέρασα αρκετές «δοκιμασίες νοημοσύνης», γιατί με ενδιέφερε εκείνη την περίοδο. Και από το 2003 και έπειτα, έχω εξεταστεί μόνο μία φορά, το 2009, από μια γαλλική κοινότητα, όπου τα πήγα πολύ καλά.
Σου έχει προξενήσει εντύπωση η αντίδραση ενός άλλου;
Υπήρχαν και θετικές και αρνητικές εντυπώσεις σε σχόλια. Θετικές από άτομα που περίμεναν από εμένα το διαφορετικό αποτέλεσμα, ίσως το πιο αναλυτικό και βαθύ. Σε γνωστικά αντικείμενα, σε επιδόσεις, ίσως και στην έρευνα. Όπως και στη δουλειά μου, ως ψυχοθεραπευτής, όπου αυτό βγαίνει με την επαφή που έχω με τον κάθε ασθενή μου. Στο διαπροσωπικό επίπεδο, με την αναλυτική ικανότητα, όσο πιο πολύ το ψειρίσεις, τόσο πιο πολλές ψείρες βρίσκεις. Μπορεί καμιά φορά να δημιουργεί προβλήματα αυτό. Και οι ανθρώπινες σχέσεις είναι αρκετά πιεσμένες.
Θα περίμενε κανείς να δουλεύεις για τη NASA ή κάποιον άλλον τεχνολογικό κολοσσό. Είχες τέτοιες προτάσεις;
Σε ένα γενικό επίπεδο υπήρξαν προτάσεις ποικίλλων τύπων, στον κοινωνικό, στον ακαδημαϊκό, στον πολιτικό στίβο. Επέλεξα αυτό που με γεμίζει και αυτό ίσως να φανεί εγωιστικό, αλλά νομίζω πως έτσι πρέπει να λειτουργεί κάποιος. Να κοιτάζει τον εαυτό του και πώς μπορεί ο ίδιος να είναι καλά, να βρίσκει νόημα σε αυτό που κάνει και πώς εκτιμάει ότι πρέπει να περνάει το χρόνο του. Και αυτό είναι πολύ πιο σημαντικό από οποιαδήποτε υψηλού προφίλ δουλειά ή θέση.
Όλα αυτά έχουν να κάνουν με μια κοινωνική αναγνώριση, αλλά δεν σημαίνει απαραίτητα και ατομική αναγνώριση. Αν κάποιος εγκρίνει τον εαυτό του και όσα κάνει, αυτό είναι, νομίζω, λίγο πιο σημαντικό από το τι θα πει οποιοσδήποτε άλλος για εκείνον. Όπως και οτιδήποτε μπορεί να πει κάποιος για ένα άλλο άτομο μπορεί να υποκαταστήσει μια κακή γνώμη που έχει για τον εαυτό του και τις επιλογές του. Προτιμώ να μην υπάρχουν κενά σε θέματα αυτοεκτίμησης και αυτοπεποίθησης από μια ετεροεκτίμηση και ετεροπεποίθηση. Από την άλλη, ασχολούμαι ιδιαίτερα με το θέμα της ψυχιατρικής, με ενδιαφέρει η έρευνα ακόμη και σε ψυχοθεραπευτικό επίπεδο.
Διαμορφώνω και κάποιες δικές μου μεθόδους, τις οποίες εφαρμόζω ακόμη πειραματικά και ερευνητικά – αργότερα πιστεύω να τις εφαρμόζω σε επίπεδο πρωτοκόλλου. Η ψυχιατρική είναι ένα ανοιχτό πεδίο, όπου υπάρχουν πολλά πράγματα να γίνουν και να μάθουμε. Δεν γνωρίζουμε ακόμη βασικές παθογενέσεις, κλινικά σύνδρομα, των οποίων θεραπεύουμε τα συμπτώματα. Οπότε η αποτελεσματικότητα των φαρμάκων είναι αρκετά χαμηλή σε σχέση με την υπόλοιπη ιατρική. Υπάρχουν πάρα πολλά που δεν ξέρουμε.
Έχεις κάνει τεστ για τη συναισθηματική νοημοσύνη;
Δελεάστηκα στο παρελθόν να κάνω αυτά τα τεστ, που συνδέονται με τις κοινωνικές δεξιότητες, τη διαχείριση των συναισθημάτων. Κι εκεί είχα κάποια καλά αποτελέσματα, αλλά όχι τόσο υψηλά όσο στο κομμάτι στο οποίο λείπουν τα συναισθήματα. Αυτό έγινε, βέβαια, πριν αρκετά χρόνια.
Στο σχολείο ένιωθες ξεχωριστός; Ποια ήταν η αντιμετώπιση από τους συμμαθητές σου;
Με ενδιέφεραν κάποια μαθήματα πιο πολύ, όπως τα μαθηματικά και η φυσική. Εκεί φαινόταν ο ζήλος και το ενδιαφέρον μου. Στα υπόλοιπα μαθήματα ήμουν εξίσου καλός, αλλά αυτό ήταν αποτέλεσμα αυτοπειθαρχίας και της πρόθεσής μου να έχω καλούς βαθμούς. Είμαι και γόνος καθηγητών. Αλλά δεν είχα κάποια διαφοροποίηση που να μην μπορείς να εντοπίσεις σε άλλα παιδιά, ώστε να μπορεί κάποιος να πει πως είναι μια ένδειξη για κάτι περαιτέρω.
Άλλωστε, έτσι όπως είναι δομημένη η σχολική εκπαίδευση, δεν δίνει τις δυνατότητες σε παιδιά με διαφοροποιημένες κλίσεις να αξιοποιηθούν. Οπότε μέχρι το 1992, που ήμουν στο σχολείο, τα πράγματα ήταν στερεότυπα. Στο σπίτι έκανα βεβαίως άλλα πράγματα, αφού ήμουν συνέχεια με βιβλία στα χέρια, προσπαθούσα να κάνω παζλ. Ήμουν και πιο εσωστρεφής τότε.
Θα περιέγραφες τον εαυτό σου ως –όπως λένε οι Αμερικανοί– «nerd», αυτό που ονομάζουμε εδώ «φυτό»;
Νομίζω πως οι άνθρωποι είναι πιο πολύ ζώα από φυτά. Και αφού πιάσαμε τη βιολογία, θα έλεγα πως ήμουν ένας πολύ καλός μαθητής, φορούσα γυαλιά, διάβαζα πολύ, με όποια κοινωνικότητα μπορούσαμε να είχαμε στις δεκαετίες του ’80 και του ’90. Αλλά ναι, θα μπορούσε κάποιος να με σχολιάσει και αρνητικά. Αλλά δεν είχα και καμία ιδιαίτερη απόκλιση. Για να καταλάβεις, εγώ ήμουν ο καλύτερος μαθητής και έκανα παρέα με το χειρότερο, ο οποίος ήταν ο πιο ψηλός και ο πιο δυνατός. Οπότε εγώ τον βοηθούσα στα μαθήματα και εκείνος με κάλυπτε σε οποιοδήποτε θέμα ασφάλειας μπορεί να είχα.
Με τις γυναίκες είχες θέματα; Είναι οι σχέσεις τόσο δύσκολες όσο και των άλλων αντρών;
Κοίταξε, δεν τους έχω γνωρίσει και όλους για να μπορώ να απαντήσω. Δεν είμαι των συγκρίσεων, γιατί ο καθένας έχει το δικό του τρόπο ζωής. Οι συγκρίσεις καταλήγουν σε ένα μέσο όρο που μπορεί να είναι στατιστικό μέγεθος, αλλά δεν σημαίνει τίποτε για τη ζωή του καθενός. Όποιος μπαίνει στη διαδικασία να συγκρίνει τη ζωή του με ένα μέσο όρο μάλλον αποφεύγει να δει τι θέλει να κάνει ο ίδιος και πώς θέλει τη ζωή του. Έχω προσωπικούς στόχους να επιτύχω στην προσωπική μου ζωή. Ενίοτε δημιουργεί θέμα σε μια σχέση το ποιος είναι ο καθένας, αλλά ποτέ δεν μένω στους τίτλους. Ενίοτε έχω αντιμετωπίσει δυσκολίες, ενίοτε τα πράγματα ήταν πιο εύκολα λόγω των τίτλων και λόγω ενός ονόματος που προηγείται της εμφάνισής μου.
Θεωρώ όμως πως, αν ένας άνθρωπος είναι γνήσιος, γελαστός και ειλικρινής και αν υπάρχουν οι συνθήκες για να δημιουργηθεί και να διαμορφωθεί μια ειλικρινής ανθρώπινη σχέση, έστω και στο απλό, φιλικό επίπεδο, αυτή η σχέση θα λάβει σάρκα και οστά. Αν κάποιος συνεχίσει να κολλάει και να αναφέρεται σε εκείνα που τον απομακρύνουν από τον άνθρωπο που έχει απέναντί του, τότε μάλλον δεν υπήρχαν οι προοπτικές για να προχωρήσει η σχέση. Δεν ξέρω αν σε κάλυψα.
Μου έδωσες ένα γενικό πλαίσιο.
Είναι ακριβώς το ίδιο με μια όμορφη γυναίκα. Άλλοι την πλησιάζουν και σε άλλους βγαίνει μια ανασφάλεια. Οτιδήποτε είναι δέλεαρ για κάποιον μπορεί να είναι αιτία φόβου για κάποιον άλλο. Τα έχω ζήσει και τα δύο, χωρίς να έχω φορέσει ένα μπλουζάκι που να λέει «κοίτα να δεις, πριν μου μιλήσεις, έχεις να κάνεις με αυτό και με αυτό».
