Στοιχεία Εσωτερισμού στην Οδύσσεια του Ομήρου

Ένας ιδιαίτερα σημαντικός συμβολισμός στην Οδύσσεια είναι η Πηνελόπη, το σύμβολο της ψυχής. Μπορούμε να πούμε ότι η αθάνατη ψυχή του ανθρώπου, αυτή που δε χρειάζεται να εξελιχθεί γιατί είναι τέλεια, αυτή που μένει σταθερή στο κέντρο της είναι η Πηνελόπη.

Και ο άνθρωπος - Οδυσσέας, που ήδη είναι παντρεμένος μαζί της, μετά από μακροχρόνιο αποχωρισμό, τείνει να ταυτιστεί μ' αυτήν. Επιστρέφει μετά από πολλές μετενσαρκώσεις, δοκιμασίες κι εμπειρίες στην πηγή προέλευσής του, στην αθάνατη ψυχή του, στην Πηνελόπη.

Θα μπορούσαμε λοιπόν να πούμε ότι και η Ιλιάδα και η Οδύσσεια συμβολίζουν τον εσωτερικό πόλεμο, με κάποιες διαφοροποιήσεις όμως. Στη Ιλιάδα ο άνθρωπος μάχεται για τον έλεγχο και την κατάκτηση της προσωπικότητάς του, για τον έλεγχο του ψυχισμού του (Ελένη) και τελικά το καταφέρνει. Ας θυμηθούμε εδώ ότι οι Αχαιοί παίρνουν την Τροία χάρη στο σχέδιο του πολυμήχανου Οδυσσέα. Αυτό που κυριαρχεί λοιπόν είναι ο νους, ο βασιλιάς της προσωπικότητας. Αυτό είναι ένα πολύ σημαντικό βήμα στην εξελικτική πορεία του ανθρώπου, αλλά δεν είναι το τέρμα. 

Η συνέχεια δίνεται στην Οδύσσεια. Εδώ ο άνθρωπος Οδυσσέας μάχεται πλέον για να ταυτιστεί με το Εγώ του, για να κατακτήσει την ατομικότητά του, για να ταυτιστεί με την αθάνατη ψυχή του (Πηνελόπη). Και το όπλο του ανθρώπου σ' αυτή την περίπτωση είναι η Σοφία. Γι' αυτό βλέπουμε την Αθηνά να παίζει κυρίαρχο ρόλο στην Οδύσσεια. Όταν ο Οδυσσέας φτάνει στην Ιθάκη, στον τόπο προέλευσής του, μιλάει με την Αθηνά έχοντας πλέον την επίγνωση ότι μιλάει με την ίδια τη θεά. Εκεί, στο λιμάνι της Ιθάκης (ραψ. ν), η Αθηνά αποκαλύπτει την ταυτότητά της. 

Ο Οδυσσέας είναι εκείνος ο άνθρωπος που καταφέρνει να σωθεί από την ύλη (θάλασσα, Ποσειδώνας) και να κατευθυνθεί προς το βραχώδες νησί της Ιθάκης (Αθηνά-Σοφία). Αντίθετα, οι σύντροφοί του, τα κατώτερα στοιχεία του, οι κατώτερες επιθυμίες του πεθαίνουν, για να φτάσει ο ίδιος χωρίς περιττά βάρη στον τόπο προέλευσής του. Είναι σημαντικό να προσέξουμε και τους χαρακτηρισμούς που υπάρχουν μέσα στο έργο για τον Οδυσσέα: κανείς άλλος δε φτάνει τον Οδυσσέα στη γνώση, λέει ο Δίας (ραψ. α 67-68), είναι πολυμήχανος, σοφός, θεϊκός, πολύπαθος, πολύπειρος, πολύσοφος.

Ο Οδυσσέας, πριν φτάσει στην πατρίδα του, περνάει 12 δοκιμασίες, μοτίβο που βρίσκουμε και σε άλλους ήρωες που ξεπερνούν το ανθρώπινο επίπεδο εξέλιξης.

Θα δούμε πολύ σύντομα παρακάτω τους σταθμούς-δοκιμασίες που πέρασε ο Οδυσσέας στο ταξίδι του προς την Ιθάκη και το βασικό συμβολισμό του καθενός. Ο Οδυσσέας είναι ένας Ηλιακός ήρωας, όπως ο Θησέας ή ο Ηρακλής. Καθένα από τα εμπόδια που βρίσκει στο δρόμο του (θάλασσα-δοκιμασίες ζωής) συμβολίζει ένα σημείο του ζωδιακού με τα χαρακτηριστικά του. Κι αφού ο ήρωας έχει περάσει απ' όλα τα σημεία του ζωδιακού κι έχει ολοκληρώσει το συμβολικό αριθμό 12, ταυτίζεται με τον ήλιο. 

Θα δούμε παρακάτω πώς φαίνονται όλα αυτά στην Οδύσσεια. 

Πρώτος σταθμός του Οδυσσέα φεύγοντας από την Τροία είναι η χώρα των Κικόνων, σε σχέση με το ζώδιο του Κριού. Εκεί ο Οδυσσέας μάχεται με τους κατοίκους και λεηλατεί τη χώρα, επηρεασμένος από τον Άρη, τον πλανήτη που κυβερνά το ζώδιο του Κριού. Αλλά και πολλοί σύντροφοι του Οδυσσέα, πολλά στοιχεία της προσωπικότητάς του πεθαίνουν εκεί.

Δεύτερος σταθμός είναι η χώρα των Λωτοφάγων. Όποιος έτρωγε λωτό σ' αυτή τη χώρα, έπεφτε στη λήθη, στη λησμονιά, συμβολικά στη λησμονιά της αθάνατης ψυχής του και του στόχου του ανθρώπου, που στη συγκεκριμένη περίπτωση είναι η επιστροφή στην Ιθάκη. Μαγεύεται και πλανάται από τις απολαύσεις της γήινης ζωής. Τα χαρακτηριστικά της χώρας των Λωτοφάγων σχετίζονται με το ζώδιο του Ταύρου. 

Τρίτος σταθμός του Οδυσσέα είναι η χώρα των Κυκλώπων, που σχετίζεται με το ζώδιο των Διδύμων και τα χαρακτηριστικά του πλανήτη Ερμή που διοικεί το ζώδιο αυτό. Ο Οδυσσέας χρησιμοποιεί δύο ονόματα (Κανένας-Οδυσσέας), δεν πάει με όλους τους συντρόφους του στη σπηλιά του Πολύφημου, αλλά χωρίζονται, κάποιοι μένουν στο λιμάνι και κάποιοι άλλοι πάνε μαζί του (χαρακτηριστικά των Διδύμων). Καταφέρνει να νικήσει τον Κύκλωπα Πολύφημο με την πολυμηχανία του, που είναι στοιχείο ερμητικό. Μ' αυτήν την πράξη βέβαια θα κινήσει την οργή του Ποσειδώνα που θα τον καταδιώκει σε ολόκληρο το ταξίδι του. Ο Οδυσσέας εκεί αντιμετωπίζει και νικάει, παροδικά όμως, τα πάθη του ψυχισμού που εκφράζονται μέσα από το γιο του Ποσειδώνα, αλλά δεν τα σκοτώνει, γι' αυτό και θα τον κυνηγούν στη συνέχεια. 

Τέταρτος σταθμός του Οδυσσέα είναι το νησί του Αιόλου, που σχετίζεται με τον Καρκίνο και τη Σελήνη που κυβερνά αυτό το ζώδιο. Ο Αίολος βοηθάει τον Οδυσσέα. Αλλά η επιπολαιότητα και η περιέργεια των συντρόφων του θα ανοίξουν τους ασκούς του Αιόλου και θα τους κάνουν να επιστρέψουν εκεί από όπου ξεκίνησαν. Εξάλλου, εκεί, στο νησί του Αιόλου, ο Αίολος χαρακτηρίζει τον Οδυσσέα μισητό στους θεούς. Αυτό σημαίνει και το ίδιο το όνομα του ήρωα, ο οποίος όμως μέσα από τον αγώνα του θα κερδίσει ξανά την εύνοια των θεών. Άλλωστε, σε ολόκληρη την Οδύσσεια γίνεται λόγος για το πόσο πολύ βασανίστηκε ο Οδυσσέας από τους θεούς. 

Πέμπτος σταθμός η γη των Λαιστρυγόνων, που σχετίζεται με το ζώδιο του Λέοντα. Σ' αυτήν τη γη κυριαρχεί το πάθος και η βιαιότητα των Λαιστρυγόνων που καταστρέφουν τους συντρόφους του Οδυσσέα. Τώρα πια σώζεται μόνο το καράβι του Οδυσσέα με τους λίγους συντρόφους του και συνεχίζει την πορεία. 

Έκτος σταθμός το νησί της Κίρκης, που σχετίζεται με το ζώδιο της Παρθένου και τα χαρακτηριστικά του πλανήτη Ερμή. Η Κίρκη μεταμορφώνει τους συντρόφους του Οδυσσέα σε χοίρους. Ο θεός Ερμής (πολυμηχανία) τον βοηθάει να ξεπεράσει αυτή τη δοκιμασία, δίνοντάς του ένα μαγικό βοτάνι που είχε μαύρη ρίζα και λευκό ανθό (σύνθεση αντιθέτων, επίσης ερμητικό στοιχείο). Η μεταμόρφωση των συντρόφων του Οδυσσέα σε χοίρους φανερώνει την επίδραση των γήινων απολαύσεων στον άνθρωπο, όπως είχαμε δει και στη χώρα των Λωτοφάγων. Παρατηρούμε εξάλλου ότι οι σύντροφοι του Οδυσσέα, αφού ξαναπαίρνουν την ανθρώπινη μορφή τους, μένουν στο νησί της Κίρκης απολαμβάνοντας τη ζωή εκεί.

Έβδομος σταθμός είναι η χώρα των Κιμμερίων, ο Άδης, που σχετίζεται με το ζώδιο του Ζυγού. Η κάθοδος στον Άδη είναι ένα συνηθισμένο μοτίβο στις περιπέτειες των ηλιακών ηρώων και συμβολίζει τη νίκη του θανάτου, τη μύηση. Εκεί ο Οδυσσέας μαθαίνει τα περασμένα και τα μελλούμενα, «ζυγίζει» το παρελθόν και το μέλλον κι έρχεται σε επαφή με τις σκιές των νεκρών του κάτω κόσμου.

Όγδοος σταθμός οι Σειρήνες, που σχετίζονται με το Σκορπιό, αυτές που με το μαγευτικό τους τραγούδι παραπλανούν τους ταξιδιώτες. Γι' αυτό ο Οδυσσέας δένεται στο κατάρτι και κλείνει τα αυτιά των συντρόφων του. Οι Σειρήνες συμβολίζουν την κριτική, την κολακεία αλλά και τη δυσμενή κριτική των άλλων, που ο άνθρωπος πρέπει να ξεπεράσει, για να φτάσει στην αλήθεια. Αυτό μας θυμίζει τη Φωνή της Σιγής που, για να ακουστεί, πρέπει ο άνθρωπος να σταματήσει να επηρεάζεται από τις κολακείες και τις απειλές. 

Ένατος σταθμός η Σκύλα και η Χάρυβδη, που σχετίζονται με το ζώδιο του Τοξότη. Ο Οδυσσέας και οι σύντροφοί του για να σωθούν, θα πρέπει να περάσουν σαν τόξο ανάμεσα στη Σκύλα και τη Χάρυβδη. 

Δέκατος σταθμός το νησί του Ήλιου, που σχετίζεται με το ζώδιο του Αιγόκερω και την υλική ζωή. Οι σύντροφοι του Οδυσσέα για τρίτη φορά παρασύρονται από τους πειρασμούς της υλικής ζωής και πεθαίνουν όλοι. Ο Οδυσσέας μένει μόνος του, χωρίς συντρόφους, και ταξιδεύει. 

Ενδέκατος σταθμός το νησί της Καλυψώς, στο οποίο πια ο ήρωας φτάνει μόνος του. Σχετίζεται με το ζώδιο του Υδροχόου. Ο ήρωας, εξαγνισμένος από το υγρό στοιχείο, φτάνει στη σπηλιά της Καλυψώς, η οποία σχετίζεται με το αστρικό. Παρόλο που ο ήρωας θα μπορούσε να παραμείνει εκεί και να γίνει αθάνατος, όπως του είχε υποσχεθεί η Καλυψώ, ο ίδιος θέλει να συνεχίσει το ταξίδι του και να φτάσει στον προορισμό του. Ξεπερνάει και αυτόν τον πειρασμό για να φτάσει στη χώρα των Φαιάκων. 

Δωδέκατος, λοιπόν, σταθμός είναι η χώρα των Φαιάκων, που σχετίζεται με τους Ιχθείς. Οι Φαίακες είναι ένας ναυτικός, ειρηνικός και φιλόξενος λαός και είναι απόγονοι του Ποσειδώνα. Αν προσέξουμε τα ονόματά τους, θα δούμε ότι σχετίζονται με τη θάλασσα. Πριν φτάσει στη χώρα των Φαιάκων, τον συναντάει ο Ποσειδώνας μέσα στη θάλασσα και τον χτυπάει για τελευταία φορά. Οι Φαίακες φροντίζουν για την επιστροφή του Οδυσσέα στην Ιθάκη. 

Ο Οδυσσέας φτάνει στην Ιθάκη. Στο λιμάνι συναντάται με την Αθηνά-Σοφία κάτω από μια ελιά που υπήρχε εκεί, στη ρίζα της οποίας είχαν αφήσει και οι Φαίακες τα δώρα που είχαν δώσει στον Οδυσσέα. Η Αθηνά συμβουλεύει τον Οδυσσέα να πάει μεταμφιεσμένος στην καλύβα του Εύμαιου. Αυτό το θέμα της μεταμφίεσης συναντάται συχνά στην Οδύσσεια. Εκεί, στην καλύβα του Εύμαιου, και αφού γίνεται η αναγνώριση Οδυσσέα-Τηλέμαχου, ο ήρωας προχωράει στον 13ο θα λέγαμε άθλο του, που είναι η μνηστηροφονία.

Κάποια στοιχεία που πρέπει να προσέξουμε εδώ είναι τα παρακάτω:
Οι μνηστήρες προέρχονται από 4 περιοχές. Από το Δουλίχι, τη Σάμη, τη Ζάκυνθο και την Ιθάκη. Ο ρόλος που παίζουν μέσα στην Οδύσσεια και ο αριθμός των περιοχών από τις οποίες προέρχονται (4) συμβολίζει τους 4 φορείς της προσωπικότητας και ο καθένας διεκδικεί για λογαριασμό του τη ζωτικότητα της ψυχής (Πηνελόπη). Εδώ μπορούμε να δούμε τον ίδιο συμβολισμό που υπάρχει στους Παντάβας και Κουράβας στη Μαχαμπάρατα, το μεγάλο ινδικό έπος. Επίσης, συμβολικό είναι και το όνομα ενός από τους μνηστήρες που είχε ιδιαίτερη θέση μεταξύ τους και ήταν ο πιο θρασύς, ο Αντίνοος.

Πριν φτάσει στη μνηστηροφονία ο Οδυσσέας, παρουσιάζεται ο αγώνας τόξου, τον οποίο προκηρύσσει η Πηνελόπη. Δεν είναι τυχαίο ότι οι πελέκεις μέσα από τους οποίους πρέπει να περάσει το βέλος είναι 12 και φυσικά δεν είναι τυχαίο ότι μόνο ο Οδυσσέας μπορεί να καταφέρει κάτι τέτοιο, αφού αυτός κατάφερε να περάσει σαν βέλος μέσα από τις δοκιμασίες. 

Ένα άλλο συμβολικό στοιχείο είναι το υφαντό της Πηνελόπης, το οποίο ύφαινε την ημέρα και ξήλωνε τη νύχτα για 3 συνεχόμενα χρόνια. Εκτός από την Πηνελόπη, βλέπουμε ότι υφαίνει η Αρήτη στη χώρα των Φαιάκων, αλλά και η Καλυψώ και η Κίρκη. Είναι γνωστό ότι όλες οι θεές της Μοίρας και του Χρόνου είναι κλώστριες και υφάντριες. Και βέβαια δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι η Αθηνά, η οποία παίζει τόσο σημαντικό ρόλο στην Οδύσσεια, είναι η θεά που έδωσε αυτή την τέχνη στους ανθρώπους. 

Στην Οδύσσεια, όπως και στην Ιλιάδα, παίζει σημαντικό ρόλο η Μοίρα (Κάρμα) αλλά και η Ελεύθερη Βούληση, η οποία εδώ φαίνεται πολύ πιο έντονα. Επίσης, παρουσιάζεται η επίδραση που έχουν οι θεοί στα ανθρώπινα. Σημεία στα οποία φαίνεται η δύναμη της Μοίρας, απ' την οποία δεν μπορεί να γλιτώσει κανείς, είναι τα παρακάτω: γ 174, 251-253 και 286, δ 110, ε 43, ζ 11, η 202, θ 531, κ 27-28 (συνδυασμός Μοίρας και Ελεύθερης Βούλησης) και 178, π 448, σ 256, τ 128 και 558. 

Στην Οδύσσεια βλέπουμε ότι η επιστροφή του Οδυσσέα είναι θέμα που απασχολεί το συμβούλιο των θεών, οι οποίοι, με πρωτοβουλία της Αθηνάς και τη συγκατάθεση του Δία μεριμνούν για την επιστροφή του. Είναι πολλά τα σημεία στα οποία φαίνονται αυτές οι επεμβάσεις των θεών στα ανθρώπινα, που στην ουσία πρόκειται για ανώτερες δυνάμεις μέσα στον άνθρωπο που τον ωθούν στη δράση. Όταν ο άνθρωπος ακολουθεί το Δάρμα του, υπάρχει και η ανάλογη βοήθεια από αυτές τις ανώτερες δυνάμεις. Βέβαια, υπάρχουν και οι αντίξοες δυνάμεις. Αυτό το ρόλο παίζει εδώ ο Ποσειδώνας. Αλλά, πώς θα γινόταν ένας ηλιακός ήρωας ο Οδυσσέας αν δεν είχε στο δρόμο του εμπόδια να ξεπεράσει, εμπόδια που ουσιαστικά βρισκόταν μέσα στον ίδιο, όπως βρίσκονται μέσα σε κάθε άνθρωπο. Ιδιαίτερα αισθητή στην Οδύσσεια είναι η επέμβαση της Αθηνάς για λόγους που εξηγήσαμε παραπάνω. 

Σημεία στα οποία φαίνονται αυτές οι θεϊκές επεμβάσεις είναι τα παρακάτω:
α 17, 19, 45, 241-251, 274-275, 358-359 και 410-411, β 153, γ 26-28, 168-169, 296 και 305, δ 211-212, 238-239 και 291, ε 399 και 444, ζ 114, 141-142, 190-192, 231 και 242, η 15 και 136, θ 7-10, 86-87, 175-183 και 203-207, κ 279-305, ν 195- 200, ο 1-3, π 175 και εξής και 214-215, ρ 63 και 365, σ 69- 70, 159 και 187-191, υ 30 και 100-120, χ 215, ω 95, 465-485 και 520-540.

Επίσης, υπάρχουν σημεία στα οποία φαίνεται η δύναμη της ανθρώπινης βούλησης. Στη ραψωδία α στ. 7, όπως και στη ραψ. μ στ. 343-344 βλέπουμε ότι οι σύντροφοι του Οδυσσέα χάθηκαν από δικό τους κρίμα που έφαγαν τα βόδια του Ήλιου. Επίσης, στη ραψ. α στ. 336 λέγεται ότι οι Αχαιοί είχαν κάνει άνομες πράξεις στην Τροία, οι οποίες κίνησαν την οργή των θεών. Στη ραψ. γ στ. 135-142 βλέπουμε να συνδυάζεται η ανθρώπινη βούληση με τη θεϊκή επέμβαση. Σε ολόκληρο το έργο βέβαια φαίνεται η δύναμη της ανθρώπινης βούλησης, αφού ο Οδυσσέας, παρά τα τόσα βάσανα που συναντάει στο δρόμο του, μένει πιστός στο στόχο του που είναι να επιστρέψει στην Ιθάκη. 

Ακόμα είναι γνωστή η συμβολική αξία των αριθμών. Γι αυτόν το λόγο, παραθέτουμε κάποιους συμβολικούς αριθμούς που απαντώνται στην Οδύσσεια:

Αριθμός 3:

Σε 3 γενιές ανθρώπων βασίλεψε ο Νέστορας. 
Δύο ημέρες παλεύει ο Οδυσσέας με τα κύματα και την 3η φτάνει στη χώρα των Φαιάκων.
3 φορές συνήθιζαν να φωνάζουν τα ονόματα των νεκρών για να τους φέρουν μ' αυτό τον τρόπο στην πατρίδα.
Κάτω από 3 κριάρια έδεσε ο Οδυσσέας κάθε σύντροφό του για να βγουν από τη σπηλιά του Πολύφημου.
3 φορές ήπιε κρασί ο Πολύφημος.
3 μέρες μένει ο Οδυσσέας στη χώρα των Φαιάκων.
3 χρόνια μένουν οι μνηστήρες στο σπίτι του Οδυσσέα.
3 χρόνια η Πηνελόπη υφαίνει και ξηλώνει το υφαντό της.
3 μέρες και 3 νύχτες μένει ο Οδυσσέας στο καλύβι του Εύμαιου.

Αριθμός 4:

4 βρύσες υπήρχαν στο νησί της Καλυψώς.
4 μέρες κάνει ο Οδυσσέας για να φτιάξει τη σχεδία του.
4 στρέμματα ήταν ο κήπος του παλατιού του βασιλιά Αλκίνου.
4 υπηρέτριες είχε η Κίρκη.
Από 4 μέρη προέρχονταν οι μνηστήρες.
Στη μνηστηροφορία λαμβάνουν μέρος, εκτός από τον Οδυσσέα, ο Τηλέμαχος και δύο υπηρέτες, συνολικά 4.

Αριθμός 7:

7 χρόνια βασίλεψε ο Αίγισθος στις Μυκήνες.
7 γιους είχε ο Νέστορας.
7 χρόνια έμεινε ο Οδυσσέας στο νησί της Καλυψώς.
Την 7η ημέρα φτάνει στους Λαιστρυγόνες, αφού έφυγε από το νησί του Αιόλου.

Αριθμός 10:

Τη 10η ημέρα φτάνει ο Οδυσσέας στο νησί της Καλυψώς.
10 χρόνια πολεμάει στην Τροία.
10 χρόνια περιπλανιέται.

Αριθμός 12:

Οι ραψωδίες είναι 12χ2.
12 είναι οι δοκιμασίες του Οδυσσέα.
Μέσα από 12 πελέκεις περνάει το βέλος.
Μετά από 12 ημέρες θα μπορούσε η Ευρύκλεια να πει στην Πηνελόπη για την αναχώρηση του Τηλέμαχου.
12 συντρόφους πήρε ο Οδυσσέας από το καράβι του για να πάει στη σπηλιά του Πολύφημου.
12 ταύρους θυσιάζουν οι Φαίακες στον Ποσειδώνα.
12 από τις δούλες του Οδυσσέα δε σεβάστηκαν ούτε τον ίδιο ούτε την Πηνελόπη όσο καιρό αυτός έλειπε.

Αριθμός 20: 

20 χρόνια συνολικά απουσιάζει ο Οδυσσέας από την Ιθάκη.
20 μέρες κάνει ο Οδυσσέας για να φτάσει από το νησί της Καλυψώς στη χώρα των Φαιάκων.


Αυτά και πολλά άλλα στοιχεία εσωτερισμού μπορεί να βρει κανείς μέσα σ' αυτό το έργο του Ομήρου, αν προσπαθεί να βρει τι κρύβεται πίσω από τα φαινόμενα και κυρίως αν συνειδητοποιεί ότι ο Οδυσσέας είναι ένα σύμβολο που βρίσκεται μέσα στον ίδιο τον εαυτό του.


Το είδαμε εδώ και εδώ

Ανακαλύπτω

Οι Ημέρες της Εβδομάδας και ο Συμβολισμός τους

Η εβδομάδα ως χρονική διαίρεση θεωρείται αυτονόητη στην εποχή μας αλλά δεν ίσχυε πάντα αυτό. Μια ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα πλευρά της αποτελεί η αντιστοίχηση των ημερών της με τους επτά παραδοσιακούς πλανήτες της αστρολογίας και τις ενέργειες που αυτοί θεωρείται πως κομίζουν εσωτερικά. Στη λαϊκή σοφία επιβιώνουν τα ίχνη μιας παλαιότερης γνώσης, που μοιάζει να έχει απολεσθεί, σχετικά με την ενεργειακή φύση των ημερών της εβδομάδας. 

Από τα βάθη της μακρινής προϊστορίας έως και τη σύγχρονη εποχή ο άνθρωπος μοχθούσε ατέρμονα για να ελέγξει τις φυσικές δυνάμεις που τον περιέβαλλαν, να τις κατανοήσει και να τις χειριστεί δημιουργικά. Έτσι, σταδιακά, κατόρθωσε να δομήσει μια νησίδα οργάνωσης μέσα στον απέραντο ωκεανό των φυσικών δυνάμεων, ένα μικρό φωτεινό βάθρο στο οποίο πάτησε για να ορθώσει τη συνείδησή του πάνω από το αδιαμόρφωτο χάος που τον περιτριγύριζε και τον φόβιζε. Και σε αυτή του την προσπάθεια η έννοια του χρόνου, ανέκαθεν, είχε πρωταρχικό ρόλο. 

Παρατηρώντας τα φυσικά φαινόμενα διαπίστωσε ότι ορισμένα επαναλαμβάνονταn και με αυτό τον τρόπο η έννοια της περιοδικότητας άρχισε να χρησιμοποιείται για τις καθημερινές του ανάγκες. Η εναλλαγή της ημέρας και ης νύχτας, οι φάσεις της Σελήνης και η αλλαγή των εποχών αποτέλεσαν σημεία αναφοράς με βάση τα οποία άρχισε να προσδιορίζει τη ζωή του, αλλά και να προσμετρά την αδυσώπητη προέλαση του χρόνου. Ο άνθρωπος πλέον δεν ήταν ανυπεράσπιστος απέναντι στη ροή των φυσικών φαινομένων. Μπορούσε να προβλέψει και να λάβει τα μέτρα του ώστε να αντιμετωπίσει έναν μεγάλο αριθμό επικείμενων φυσικών κινδύνων, μπορούσε να γίνεται ευέλικτος και να προσαρμόζεται έγκαιρα στις διαθέσεις της φύσης. Είχε ένα πολύτιμο εργαλείο πλέον στα χέρια του, το Ημερολόγιο, με τη βοήθεια του οποίου αποτόλμησε το αδιανόητο – να ορθώσει το ανάστημά του στη ροή του χρόνου και να προσπαθήσει να την τιθασεύσει. 

Από την παρατήρηση της περιοδικής κίνησης του Ήλιου στον ουρανό διαμορφώθηκε η αντίληψη του ημερονυκτίου και του έτους, ενώ η παρατήρηση των φάσεων της Σελήνης απέδωσε την έννοια του μήνα. Σε άλλες περιπτώσεις η ανατολή και η δύση κάποιων συγκεκριμένων πλανητών, άστρων και αστερισμών χρησιμοποιήθηκαν με ανάλογο τρόπο και έτσι διαμορφώθηκαν ημερολόγια βασισμένα σε αυτά (π.χ. ημερολόγια θεμελιωμένα στην κίνηση της Αφροδίτης από τους Μάγια και του Σείριου από τους Αιγυπτίους). 

Αργότερα «κατασκευάστηκαν» κάποιες μονάδες χρόνου που δεν ανταποκρίνονταν άμεσα σε κάποια φυσικά φαινόμενα, αλλά που είχαν μεγάλη πρακτική χρησιμότητα στην καθημερινότητα και στην επιστημονική έρευνα. Με αυτό τον τρόπο διαμορφώθηκαν οι έννοιες της εβδομάδας, της ώρας, των λεπτών και των δευτερολέπτων. 

Σε ότι αφορά στην εβδομάδα, η οποία θα μας απασχολήσει στη συνέχεια, αυτή θεωρείται αυτονόητη στην εποχή μας αλλά δεν ίσχυε πάντα αυτό. Μια ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα πλευρά της αποτελεί η αντιστοίχηση των ημερών της με τους επτά παραδοσιακούς πλανήτες της αστρολογίας και τις ενέργειες που αυτοί θεωρείται πως κομίζουν εσωτερικά. Στη λαϊκή σοφία επιβιώνουν τα ίχνη μιας παλαιότερης γνώσης, που μοιάζει να έχει απολεσθεί, σχετικά με την ενεργειακή φύση των ημερών της εβδομάδας. 


Η Εβδομάδα στην Ιστορία της Ανθρωπότητας

Η εβδομάδα αποτελεί ένα πανάρχαιο χρονικό μέτρο, μια υποδιαίρεση του σεληνιακού κύκλου των 28 περίπου ημερών (το χρονικό διάστημα μεταξύ δύο ίδιων φάσεων της Σελήνης, π.χ μεταξύ δύο Πανσελήνων) σε τέσσερα ίσα μέρη. Η χρήση της συνιστά έναν απλό και σχετικά ακριβή τρόπο μέτρησης του χρόνου και ταυτόχρονα δομήθηκε γύρω από αυτή μια εκτενής οργάνωση της κοινωνικής ζωής. 

Προτού την υιοθέτηση της εβδομάδας σε πολλούς πολιτισμούς υπήρχαν άλλοι τρόποι διαίρεσης του μήνα. Έτσι, για παράδειγμα, η προγενέστερη χρονική διαίρεση στην Αίγυπτο, την Κίνα και την αρχαία Ελλάδα ήταν εκείνη των δέκα ημερών (τρία δεκαήμερα του μήνα). Στην Περσία και τη Μαλαισία υπήρχαν κύκλοι των πέντε ημερών, ενώ οι Ετρούσκοι διατηρούσαν κύκλους των οκτώ ημερών που στη συνέχεια τους κληρονόμησαν στους Ρωμαίους. Οι Ινδοί διαιρούσαν το μήνα σε δύο ίσα τμήματα τα οποία αντιστοιχούσαν στις φάσεις της αύξουσας και της φθίνουσας Σελήνης, ενώ παρόμοια διαίρεση χρησιμοποιούσαν και οι Κέλτες. 

Η εβδομάδα, σύμφωνα με τα υπάρχοντα στοιχεία, άρχισε να χρησιμοποιείται από τους Χαλδαίους, τους Ασσύριους, τους Βαβυλωνίους, τους Αιγυπτίους και τους Εβραίους. 

Οι Χαλδαίοι και οι Βαβυλώνιοι αναφέρεται ότι πρόσθεσαν στους πέντε τότε γνωστούς πλανήτες (Ερμή, Αφροδίτη, Άρη, Δία, Κρόνο) τον Ήλιο και τη Σελήνη και στη συνέχεια αντιστοίχησαν αυτούς τους επτά πλανήτες – θεούς και σε μια ημέρα της εβδομάδας. Έτσι ο κάθε θεός ήταν κυβερνήτης και μιας ημέρας της εβδομάδας. Από τους Βαβυλώνιους η χρήση της πέρασε στην Κίνα περί το 600 π.Χ. και από εκεί εξαπλώθηκε στην Κορέα, την Ιαπωνία, το Θιβέτ και το Βιετνάμ. 

Να επισημανθεί σε αυτό το σημείο ότι οι μαθηματικές έννοιες και οι φιλοσοφικές θεωρήσεις των πανάρχαιων λαών της Ανατολής, θεμελιώνονταν πάνω στις ιδιότητες του μυστηριακού αριθμού επτά, ο οποίος παραδοσιακά σχετιζόταν με τα πεδία του εκδηλωμένου σύμπαντος και τον τρόπο λειτουργίας του. 

Λέγεται ότι οι Εβραίοι δέχθηκαν τις επιρροές των γειτονικών τους ανατολικών λαών και μία από αυτές ήταν η υιοθέτηση της εβδομάδας και η προσαρμογή της στη θρησκεία τους. Στη Βίβλο υπάρχει σαφής συσχέτιση της εβδομάδας με τα στάδια - ημέρες της Δημιουργίας του Κόσμου, όπου η έβδομη ημέρα (το Σάββατο) αφιερώνεται στη λατρεία του Θεού. 

Η εβδομάδα στην εβραϊκή γλώσσα λέγεται «Σιαβούα» (ονομασία που προέρχεται από τον αριθμό «επτά»), ενώ η έβδομη ημέρα όπως προαναφέρθηκε ήταν το Σάββατο. Οι υπόλοιπες ημέρες της εβδομάδας προσδιορίζονταν σε σχέση με το Σάββατο. Για παράδειγμα, η πρώτη μετά το Σάββατο, η δεύτερη μετά το Σάββατο κ.ο.κ. Όσο για την έκτη ημέρα μετά το Σάββατο αυτή αργότερα ονομάστηκε Παρασκευή διότι, όπως λέγεται, εκείνη την έκτη ημέρα παρασκευάζονταν όλα όσα χρειάζονταν για την ιερή έβδομη ημέρα του Σαββάτου. 

Η χρήση της εβδομάδας σταδιακά υιοθετήθηκε και από τους Ρωμαίους, ενώ στον ευρύτερο δυτικό κόσμο η χρήση της καθιερώθηκε περί τον 3ο μ.Χ. αιώνα. 

Ο Χριστιανισμός διατήρησε τη διαίρεση σε εβδομάδες αλλάζοντας, όμως, την ημέρα της αργίας από το ιουδαϊκό Σάββατο στην Κυριακή (ημέρα του Κυρίου) σε ανάμνηση της Ανάστασης του Χριστού. Στο Βυζάντιο ο αυτοκράτορας Ιουστινιανός καθιέρωσε με νόμο την εβδομάδα. 


Οι Επταδικές Συμβολικές Αντιστοιχίες

Όπως προαναφέρθηκε, υπήρχε στην πορεία των αιώνων η απόδοση μιας συγκεκριμένης θεότητας για κάθε ημέρα της εβδομάδας και στις μέρες μας αυτή η αντιστοίχηση φθάνει μέσω των εσωτερικών παραδόσεων, της αστρολογίας και της λαϊκής σοφίας. 

Η αντιστοίχηση που υπάρχει είναι η παρακάτω και σχετίζεται με τους επτά παραδοσιακούς πλανήτες της αστρολογίας, αλλά και με τους αντίστοιχους θεούς του αρχαίου ελληνικού πάνθεου. 

Κυριακή         Ήλιος

Δευτέρα         Σελήνη

Τρίτη        Άρης

Τετάρτη        Ερμής

Πέμπτη        Δίας

Παρασκευή   Αφροδίτη

Σάββατο       Κρόνος

Ενδιαφέρον παρουσιάζουν και οι αγγλικές ονομασίες των ημερών της εβδομάδας. Σε αυτές υποδεικνύεται μια παρόμοια σχέση ημερών και θεοτήτων, με εμφανείς επιρροές και από τη σκανδιναβική και τη ρωμαϊκή μυθολογία:

Sunday Ημέρα του Ήλιου (Sun) που στα λατινικά αναφέρεται ως dies solis. Μια άλλη λατινική απόδοση είναι Dominica (ημέρα του Κυρίου).

Monday Ημέρα της Σελήνης (Moon).

Tuesday Ημέρα του σκανδιναβικού θεού του πολέμου και της μάχης Τυρ (Tyr και επίσης γνωστού και ως Tyz, Ty, Ti, Tiw, Tiu, Tew), αντίστοιχου του ελληνικού θεού Άρη.

Wednesday Ημέρα του Οντίν (Odin ή εναλλακτικά Oden στα σουηδικά, Woden στα αγγλοσαξωνικά, Wuodan στα αλλεμανικά, Wotan ή Wothan στα γερμανικά).

Thursday Ημέρα του Θωρ (Thor) του σκανδιναβικού θεού του κεραυνού, που αντιστοιχεί στην ημέρα του Δία του ελληνικού θεού του κεραυνού.

Friday Ημέρα της Φρέγιας (Freyja) της σκανδιναβικής θεάς της ομορφιάς και του έρωτα, αντίστοιχης της ελληνικής θεάς Αφροδίτης.

Saturday Ημέρα του Κρόνου(Saturn)

Αναφέρεται ότι η σειρά των πλανητών στο διάστημα δεν είναι αυθαίρετη αλλά σε αυτή διαφαίνεται η περίφημη θεωρία της μουσικής των σφαιρών που απασχόλησε πολύ τους Πυθαγόρειους.. Σε γενικές γραμμές λέγεται ότι η μουσική των σφαιρών είναι ένα είδος λεπτοφυούς μουσικής του σύμπαντος, η οποία δημιουργείται από την αρμονική και ρυθμική συνήχηση του ιδιαίτερου κραδασμού όλων των ουρανίων σωμάτων. 

Ο Βοήθιος (σημαντικότατος Ρωμαίος φιλόσοφος, θεολόγος και πολιτικός που έζησε στα τέλη του 5ου και τις αρχές του 6ου μ.Χ. αιώνα) μάλιστα αντιστοιχούσε συγκεκριμένη μουσική νότα σε κάθε έναν από τους επτά πλανήτες και συγκεκριμένα: 

Ήλιος Λα

Σελήνη Ρε

Άρης Σολ

Ερμής Ντο

Δίας          Φα

Αφροδίτη  Σι

Κρόνος Μι

Μια άλλη αντιστοιχία των πλανητών με τις ηλικίες του ανθρώπου, και τα φωνήεντα του ελληνικού αλφάβητου παρατίθεται από τον Γουίλιαμ Γουέσκοτ στο βιβλίο του «Αριθμοσοφία»: 

Σελήνη Βρεφική Ηλικία           Α

Ερμής Παιδική  Ηλικία           Ε

Αφροδίτη  Νεότητα           Η

Ήλιος       Ενηλικίωση           Ι

Άρης  Πλήρης    Ισχύς          Ο

Δίας            Ωριμότητα          Υ

Κρόνος      Γηρατειά         Ω

Με βάση τα φωνήεντα αυτά ο Γουέσκοτ αναφέρει ότι είχε δομηθεί από τους αρχαίους Έλληνες ένα είδος ιερής μυστικής γλώσσας. 

Να σημειωθεί ότι, γενικά, οι παραπάνω αντιστοιχίες των επτά πλανητών αφορούν σε κάθε περίπτωση και τις ημέρες της εβδομάδας που σχετίζονται μαζί τους. 


Αναζητώντας μια Ερμηνεία

Ωστόσο, εύλογα ανακύπτουν ορισμένα ερωτήματα. Όπως τι το ιδιαίτερο έχει η επταδική διαίρεση; Ή γιατί ένας συγκεκριμένος πλανήτης αντιστοιχεί σε μια συγκεκριμένη ημέρα και πώς έγινε η αρχή της έναρξης των ημερών της εβδομάδας; Ερωτήματα σαν και αυτά δεν είναι εύκολο να απαντηθούν και το μόνο που μπορεί να γίνει είναι να εξεταστούν ορισμένες ενδείξεις που υπάρχουν γύρω από αυτό το θέμα. Και οι ενδείξεις αυτές σχετίζονται αφενός με τον ιερό αριθμό 7 και αφετέρου με τη μελέτη ορισμένων βιορυθμών του ανθρώπου. 

Α) Σε ότι αφορά την επταδική διαίρεση το σίγουρο είναι πως αυτή δεν αντιστοιχεί άμεσα στην κίνηση κάποιου ουράνιου σώματος (παρά μόνο έμμεσα ως υποδιαίρεση του σεληνιακού μήνα). 

Το ενδιαφέρον είναι ότι ο αριθμός επτά εμφανίζεται ως κοινό μοτίβο σε ένα πλήθος πραγμάτων. Υπό αυτή την οπτική η εβδομάδα είναι μία ακόμη επταδική ταξινόμηση ανάμεσα σε τόσες άλλες. Βέβαια αυτό δεν συνιστά ερμηνεία της ενεργειακής φύσης των ημερών της σύμφωνα με τις επιρροές των πλανητών, ούτε διαφωτίζει το πώς αποκτήθηκε μια τέτοια γνώση. Ωστόσο, μπορεί να θέσει ένα ευρύτερο φόντο έρευνας. 

Στη συνέχεια παρατίθενται κάποιες ενδεικτικές αναφορές για τον αριθμό 7, μια και αυτές αναφορές φαντάζουν απειράριθμες σε κάθε τόπο και εποχή. 

Λέγεται πως κατά τους Πυθαγόρειους η λέξη «επτάδα» αντλεί την καταγωγή της από το ελληνικό ρήμα «σέβομαι» (ή «σέβω») καθώς θεωρείτο ότι είχε μια «σεπτή» (σεβάσμια) διάσταση. Άλλωστε για τους Πυθαγόρειους το 7 ήταν το άθροισμα δύο πολύ ιερών αριθμών: του 3 και του 4. 

Ο Πλάτωνας στον Τίμαιο αναφέρει ότι η Ψυχή του Κόσμου γεννήθηκε από τον αριθμό επτά. 

Οι εσωτερικές παραδόσεις κάνουν λόγο για τα επτά πεδία του εκδηλωμένου σύμπαντος, για τις επτά ανθρώπινες φυλές, για τα επτά βασικά τσάκρα του ανθρώπινου σώματος κατά μήκος της σπονδυλικής στήλης, για την αφύπνιση κάθε επταετία και ενός εκ των εσωτερικών φορέων του ανθρώπου. 

Το επτά συναντάται ως αριθμός πολύ συχνά στην Αποκάλυψη του Ιωάννη, και σε ορισμένους σημαντικούς αστερισμούς (τα επτά άστρα των Πλειάδων, της Μεγάλης Άρκτου, της Μικρής Άρκτου). 

Επίσης επτά είναι τα χρώματα του ουράνιου τόξου, επτά οι μουσικές νότες, επτά οι παραδοσιακοί πλανήτες της αστρολογίας, επτάχορδη είναι η λύρα του θεού Απόλλωνα, επτά οι αυλοί στη σύριγγα του θεού Πάνα, επτά τα θαύματα του αρχαίου κόσμου, επτά οι τέχνες, επτά οι αρχαίοι Έλληνες σοφοί, κ.α. 

Η Κίνα ήταν χωρισμένη σε επτά επαρχίες και η Περσία σε επτά σατραπείες, 

Ακόμη, είναι γνωστό στην επιστήμη ότι κάθε επτά χρόνια τα κύτταρα του ανθρώπινου σώματος ανανεώνονται και αντικαθίστανται από νέα (απόπτωση και ανανέωση κυττάρων). 

Β) Ένας άλλος τομέας έρευνας, σχετικά με την εβδομάδα ανακύπτει από κάποιες μελέτες της χρονοβιολογίας, η οποία ερευνά τους βιορυθμούς του ανθρώπινου οργανισμού. 

Θα πρέπει να επισημανθεί ότι οι μελέτες της χρονοβιολογίας δεν είναι αποδεκτές γενικά από τους επιστήμονες και κατά την άποψη των τελευταίων κινούνται στις παρυφές της επιστημονικής έρευνας. Και αυτό διότι θεωρούν ότι απαιτούνται πάρα πολλά ακόμη πειράματα και σε μεγαλύτερο αριθμό δειγμάτων για να υπάρξουν τεκμηριωμένες αποδείξεις. 

Ωστόσο, δεν μπορεί να παραγνωριστεί το γεγονός ότι έχουν διεξαχθεί εκατοντάδες και ποικίλες έρευνες πάνω στο θέμα των βιορυθμών, τα αποτελέσματα των οποίων δίνουν κάποιες ιδιαίτερα ενδιαφέρουσες αποχρώσες ενδείξεις. Και αυτό διότι κάποιες από αυτές τις μελέτες υποδεικνύουν συσχέτιση του εβδομαδιαίου κύκλου με ορισμένους ενδογενείς ρυθμούς του ανθρώπινου σώματος. 

Καταρχήν, ως βιορυθμός ορίζεται μια περιοδική αλλαγή στη συμπεριφορά ή τη φυσιολογία ενός οργανισμού η οποία φαίνεται να βασίζεται σε κάποιο αόρατο εσωτερικό ρολόι. Ένα παράδειγμα βιορυθμού είναι η περιοδική αυξομείωση ορισμένων σωματικών λειτουργιών στη διάρκεια του ημερονυκτίου. 

Είναι γνωστό στην επιστήμη, ότι κάθε γονίδιο, κύτταρο, ιστός και όργανο του σώματος διαθέτει έναν δικό του ιδιαίτερο ρυθμό λειτουργίας που το χαρακτηρίζει ως ύπαρξη. Όλοι μαζί αυτοί οι ρυθμοί συνδυαζόμενοι αποδίνουν ένα αρμονικό αποτέλεσμα που το ονομάζουμε υγιή οργανισμό. Πρόκειται για μια συνήχηση ρυθμών παρόμοια, αν και σε μικρότερη κλίμακα, με τη μουσική των σφαιρών που προαναφέρθηκε για να ουράνια σώματα. 

Οι ενδείξεις που ανέκυψαν από τα πειράματα της χρονοβιολογίας είναι ότι οι εβδομαδιαίοι ρυθμοί σχετίζονται με τη δράση του ανοσοποιητικού συστήματος, τη χημική σύσταση του αίματος και των ούρων, την πίεση του αίματος, τους καρδιακούς παλμούς, τη θερμοκρασία του σώματος, τα επίπεδα των ορμονών στο αίμα και τη λειτουργία συνεπώς των ενδοκρινών αδένων, τη λειτουργία του νευρικού συστήματος. Επίσης ο εβδομαδιαίος κύκλος φαίνεται να σχετίζεται, με βάση αυτά τα πειράματα, με τον κύκλο ορισμένων ασθενειών στο σώμα, όπως είναι η ελονοσία, το κοινό κρυολόγημα και η πνευμονία. 

Θα μπορούσε να ισχυριστεί κάποιος ότι οι εβδομαδιαίοι ρυθμοί του σώματος οφείλονται στην εξωτερική επιβολή της εβδομάδας ως χρονικού μέτρου και στην προσαρμογή στο ρυθμό της. Όμως αυτή η άποψη ανατρέπεται από το γεγονός ότι ορισμένα φυτά, έντομα και ζώα (όπως ορισμένα είδη φυκιών, τρωκτικών και οι μέλισσες) παρουσιάζουν εβδομαδιαίους κύκλους λειτουργίας. Έτσι διακρίνεται μια εγγενής εβδομαδιαία λειτουργία σε αρκετούς οργανισμούς που αν μη τι άλλο υποδείχνει έναν εξαιρετικά ενδιαφέροντα τομέα έρευνας. 


Με βάση τα όσα αναφέρθηκαν αναδύεται το άρωμα μιας βαθύτερης, φευγαλέας πραγματικότητας που σχετίζεται με τη ροή του εβδομαδιαίου κύκλου και την ενεργειακή υφή των ημερών της εβδομάδας. Η προέλευση αυτής της γνώσης μοιάζει να χάνεται στα βάθη του χρόνου, παρόλο που η εμπειρική της χρήση έχει ενσωματωθεί στους ρυθμούς του σύγχρονου κόσμου. Η ιερότητα με την οποία αντιμετωπίζεται παγκοσμίως ο αριθμός 7, η διαχρονική εσωτερική του σημασία σε Ανατολή και Δύση, αλλά και οι ανακαλύψεις της χρονοβιολογίας για τους ενδογενείς εβδομαδιαίους ρυθμούς των οργανισμών, συγκλίνουν στην ύπαρξη μιας τέτοιας γνώσης που η φαντασία μας μόλις έχει αρχίσει να αγγίζει. Και ίσως τελικά οι μακρινοί μας πρόγονοι να κατείχαν τα εσωτερικά κλειδιά της. 


Κ.Σ. 


Ενδεικτική Βιβλιογραφία - Πηγές: 


Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος – Λαρούς - Μπριτάνικα

Κωνσταντίνος Δ. Μαυρομμάτης, «Λεξικό Αστρονομίας», Εταιρεία Αστρονομίας και Διαστήματος, Βόλος 2006

Γουίλιαμ Γουέσκοτ, «Αριθμοσοφία», Εκδόσεις Πύρινος Κόσμος, Αθήνα 1983

http://www.biblestudy.org

http://en.wikipedia.org

http://indepthinfo.com

http://pantheon.org

Το είδαμε εδώ

Ανακαλύπτω

Γαία: ο ζωντανός πλανήτης

Πριν από λίγες δεκαετίες ο Τζιμ Λάβλοκ παρουσίασε μια επιστημονική θεωρία που έμελλε να αλλάξει τον τρόπο με τον οποίο βλέπει ο σύγχρονος άνθρωπος τον πλανήτη Γη. Η θεωρία αυτή δεν είναι άλλη από τη Θεωρία της Γαίας η οποία στάθηκε πηγή έμπνευσης για πλήθος ανθρώπων που αφουγκράζονταν τις ανάγκες του πλανήτη και προσπαθούσαν να θεραπεύσουν τις πληγές και την ανισορροπία που ο άνθρωπος έχει επιφέρει πάνω στη Γη.

Σύμφωνα με τη Θεωρία της Γαίας που παρουσίασε ο Λάβλοκ και την οποία τεκμηρίωσε με συγκεκριμένα επιστημονικά επιχειρήματα, ο ίδιος ο πλανήτης Γη αποτελεί ουσιαστικά μια ζωντανή οντότητα ικανή να αντεπεξέρχεται στις δυσκολίες που αντιμετωπίζει, να μαθαίνει από αυτές, να ισορροπεί κάθε ανισορροπία, να αυτοθεραπεύεται και να εξελίσσεται όπως κάθε άλλος ζωντανός οργανισμός. Σύμφωνα με τις προϋπάρχουσες της Γαίας επιστημονικές θεωρήσεις, η ζωή πάνω στη Γη προσαρμόστηκε στις συνθήκες που βρήκε και έτσι μπόρεσε να αναπτυχθεί και να εκλεπτυνθεί. Επρόκειτο για μα μηχανιστική και παθητική διαδικασία προσαρμογής. Ωστόσο, ο Λάβλοκ αντέστρεψε αυτό το επιχείρημα ισχυριζόμενος ότι το σύνολο της ζωής πάνω στη Γη μέσα από την δημιουργική και αρμονική αλληλεπίδραση όλων των μερών του ήταν εκείνο που τροποποίησε τις συνθήκες του πλανήτη έτσι ώστε να η ζωή να μπορέσει να στεριώσει πάνω σε αυτόν και να εξελιχθεί. Με άλλα λόγια ο Λάβλοκ ισχυρίζεται ότι δεν ήταν η ζωή που προσαρμόστηκε στις συνθήκες που βρήκε, αλλά ότι ήταν η ζωή που έφτιαξε τις κατάλληλες συνθήκες.

Τα συμπεράσματα του Λάβλοκ, ο οποίος σημειωτέον απασχολείτο ως χημικός της ατμόσφαιρας από τη NASA, είναι εξαιρετικά ενδιαφέροντα γιατί μας λένε κάτι πολύ σημαντικό. Λένε ούτε λίγο ούτε πολύ πως η Γη στο σύνολό της αποτελεί μια ζωντανή οντότητα ικανή να αυτορυθμίζεται κάθε στιγμή προς μια κατάσταση δυναμικής ισορροπίας.. Πέρα όμως από την καθαρά βιολογική και χημική θεώρηση του συνόλου της βιόσφαιρας του πλανήτη μας ο Λάβλοκ οδηγήθηκε στο συμπέρασμα πως υπάρχουν συγκλίνουσες ενδείξεις για το ότι εκτός από τη βιολογική συνάφεια του συνόλου της ζωής πάνω στη Γη υπάρχει και συνάφεια σε συγκινησιακό και σε νοητικό επίπεδο. Αυτό πρακτικά σημαίνει πως τα συναισθήματά μας και οι σκέψεις μας μπορούν να αλληλεπιδρούν και να διαμορφώνουν καταστάσεις πάνω στον πλανήτη οι οποίες τελικά γίνονται αντιληπτές ως φυσικά φαινόμενα. 

Όπως ήταν φυσικό η παρουσίαση μιας τέτοιας θεωρίας άνοιξε τους «ασκούς του Αιόλου». Ήταν η πρώτη φορά που ένας επιστήμονας ευθαρσώς υποστήριξε μια τέτοια άποψη και αυτός ήταν και ο λόγος που δέχτηκε έναν μεγάλο πόλεμο από πολλά μέλη της παγκόσμιας επιστημονικής κοινότητας. Παρόλο όμως τον πόλεμο που δέχτηκε, η Θεωρία της Γαίας βρήκε απήχηση σε εκατομμύρια ανθρώπους που αναγνώριζαν σε αυτή κάτι πολύ ουσιαστικό που μιλούσε στην ίδια τους την ψυχή. Από εκεί και πέρα η θεωρία τούτη αποτέλεσε τον πυρήνα κα το σημείο αναφοράς μεταγενέστερων επιστημονικών και οικολογικών ερευνών που συνδύαζαν την επιστήμη με τη διάθεση προσφοράς προς τον πλανήτη που μας φιλοξενεί. Έτσι σιγά -σιγά δομήθηκε μια γέφυρα ανάμεσα στην επιστήμη και τις εσωτερικές ανάγκες των ανθρώπων. Μια γέφυρα που είναι ορατή σήμερα για όλους εκείνους που με όλη τους την καρδιά νοιάζονται για το σύνολο της ζωής πάνω στη Γη, αλλά που παραμένει αόρατη για εκείνους που δεν θέλουν να αποδεχθούν ότι τα πάντα γύρω μας είναι ζωντανά και εξελίσσονται, ίσως επειδή φοβούνται να αναλάβουν τις ευθύνες και το μόχθο που σημαίνει μια τέτοια συνειδητοποίηση και αποδοχή. 

Η Μητέρα Γη

Η Θεωρία της Γαίας αν και πρωτόγνωρη για τα επιστημονικά δεδομένα δεν ήταν κάτι το πρωτόγνωρο για τον άνθρωπο, αφού εδώ και χιλιάδες χρόνια στις εσωτερικές παραδόσεις η Γη πάντοτε αντιμετωπιζόταν με μεγάλο σεβασμό όχι μόνο ως ένας απλός ζωντανός οργανισμός αλλά σαν Μητέρα Γη από την οποία η ζωή ανάβλυζε και στην οποία επέστρεφε μέσω της διαδικασίας του θανάτου. 

Η Γη αποτέλεσε πάντα και για όλους τους λαούς του κόσμου πηγή ζωής και συνείδησης. Ειδικά στη μακρινή αρχαιότητα ο άνθρωπος έχοντας μια πιο άμεση επαφή με τη φύση και δίχως τη σημερινή καταδυνάστευση από τον νου, μπορούσε να αφουγκράζεται τον παλμό της φύσης και να αναγνωρίζει ότι τα πάντα γύρω του σφύζουν από ζωή. Μα πάνω απ’ όλα αναγνώριζε ότι όλα γύρω του αλληλεπιδρούν, ως ζωντανοί οργανισμοί που είναι, και ότι όλα μαζί αποτελούν κύτταρα ενός ευρύτερου ζωντανού οργανισμού που είναι ο ίδιος ο πλανήτης. Κυριολεκτικά οι μακρινοί μας πρόγονοι βίωναν την στοργική αγκαλιά της Μητέρας Γης. Αυτή τους έδινε τροφή, αυτή τους καθοδηγούσε στην κατανόηση του κόσμου και τη γνώση των Νόμων της ζωής, αυτή τους χάριζε κάθε χαρά και πόνο και με περισσή αγάπη πάντα σύμπασχε μαζί τους. Κάτω από το βλέμμα της κάθε πέτρα, φυτό, ζώο και άνθρωπος είναι αδέλφια που συμπορεύονται στο ίδιο μονοπάτι. Δεν είναι τυχαίο ότι στις επικλήσεις και τις προσευχές των Ινδιάνων τις Αμερικής όλα τα πλάσματα αποκαλούνται και βιώνονται ως «αδέλφια ανθρώπου» και ότι οι Ινδιάνοι, οι Δρυίδες και οι απανταχού Σαμάνοι προσεγγίζουν με μεγάλο σεβασμό και ταπεινότητα το Πνεύμα της Μητέρας Γης. Οι αποκαλούμενες «πρωτόγονες» φυλές που υπάρχουν σε διάφορα μέρη του κόσμου απ’ ότι φαίνεται κατέχουν σημαντικά κλειδιά που ο «πολιτισμένος» σύγχρονος άνθρωπος έχει χάσει εδώ και πολλούς αιώνες. Παρόλα αυτά είναι παρήγορο το γεγονός της σημερινής αυξανόμενης παρουσίας οικολογικών κινημάτων που δρουν συνδυάζοντας τις εσωτερικές αξίες και πρακτικές με την επιστημονική δράση. 

Η πλανητική ύπαρξη

Σύμφωνα με τη δυτική εσωτερική παράδοση η Γη αποτελεί όντως έναν ζωντανό οργανισμό που εξελίσσεται. Η Γη δεν είναι, όπως λανθασμένα θεωρεί ο σύγχρονος άνθρωπος, ένας νεκρός πλανήτης από πετρώματα που πάνω του ζουν κάποιοι ζωντανοί οργανισμοί όπως τα ζώα, τα φυτά και ο άνθρωπος. 

Αλλωστε αποτελεί βασική παραδοχή της εσωτερικής παράδοσης ότι τα πάντα είναι συνείδηση και ότι τα πάντα διαπερνώνται από την πνοή ζωής του Δημιουργού. Υπό τούτη την οπτική τίποτα μέσα στην Εκδήλωση δεν μπορεί να είναι νεκρό. Όλα είναι ζωντανά και διαρκώς εξελίσσονται. Έτσι και η Γη αποτελεί έναν ζωντανό οργανισμό. Κατά την Εσωτερική Παράδοση πάνω στη Γη υπάρχουν και εξελίσσονται το ορυκτό, το φυτικό, το ζωικό και το ανθρώπινο βασίλειο, καθώς και το βασίλειο των στοιχειακών οντοτήτων που μοχθούν αέναα για να συγκροτούν και να υποβοηθούν τη μορφή του κόσμου μας. Όλα αυτά τα βασίλεια, σε κάθε επίπεδο ύπαρξης και λειτουργίας τους, λέγεται πως αποτελούν αυτό που ονομάζουμε Ζωντανή Γη, Γαία, ή Πλανητική Ύπαρξη σύμφωνα με τον όρο που χρησιμοποιείται από τη δυτική εσωτερική παράδοση. Η Πλανητική Ύπαρξη είναι η συνισταμένη πλανητική συνείδηση που αναδύεται από τη σύνθεση όλων των συνιστωσών συνειδήσεων όλων των βασιλείων του πλανήτη. Είναι μια εξελισσόμενη συνείδηση που μοχθεί για να εξελιχθεί και σε αυτό το σημείο πολλά έχουν να προσφέρουν οι άνθρωποι ως τα πιο προηγμένα εξελικτικά παιδιά της. Ο ρόλος της ανθρωπότητας, μας λένε οι εσωτερικές παραδόσεις, είναι ιδιαίτερα νευραλγικός και σημαντικός τόσο για την εξέλιξη του κάθε βασιλείου χωριστά αλλά και της ίδιας της Πλανητικής ύπαρξης, καθώς μπορεί να δράσει καταλυτικά στα εξελικτικά δρώμενα του πλανήτη ως αγωγός και εκφραστής ισχυρών πνευματικών και κοσμικών δυνάμεων ικανών να μετουσιώσουν ραγδαία την ποιότητα της ζωής πάνω στη Γη. 

Η Ντιον Φόρτσιουν στο έργο της «Κοσμικό Δόγμα» αναφέρεται με πολύ γλαφυρό τρόπο στην Πλανητική Ύπαρξη: «Η Πλανητική Ύπαρξη είναι ένα πελώριο Στοιχειακό που αποτελείται από τη συνείδηση (χρησιμοποιώντας τη λέξη με την πλατιά της έννοια) καθενός από τα παιδιά της – τα παιδιά της είναι όλες οι ζωές πάνω στη γη, άνθρωποι, αγρίμια, πουλιά, ερπετά, ψάρια, έντομα, κ.λ.π. Στο Μεγάλο Στοιχειακό, την Πλανητική Ύπαρξη, όλα αυτά είναι, ή θα έπρεπε να είναι, ένα. Επειδή αυτή η ενωτική σχέση έχει κλονιστεί, εκδηλώνονται διάφορες αρρώστιες. Μπορεί να υποτεθεί ότι όταν ‘‘έρθει η Βασιλεία’’, όταν η Λογοϊκή Ιδέα αυτού του πλανήτη εκδηλωθεί αληθινά, τότε πραγματικά όλα τα γήινα πλάσματα θα γίνουν ένα σ’ ένα ορισμένο επίπεδο. 

»Θα πρέπει να θυμάσαι ότι οι ανθρώπινες υπάρξεις, καθώς αναπτύσσονται και προοδεύουν, οφείλουν ένα μεγάλο χρέος στη γη, η οποία είναι η μητέρα τους, ο γονιός τους. Είναι πλασμένοι από την ουσία της και ζουν επάνω της και όλα όσα κάνουν εδώ στη γη, όλα όσα ανακαλύπτουν στην επιστήμη, όλα όσα δημιουργούν στην τέχνη ή στη βιομηχανία, είναι επίσης μέρος δικό της. Αλλά αυτή αναπτύσσεται με πιο αργό ρυθμό από τα παιδιά της και είναι καθήκον των παιδιών της να βοηθήσουν τη δική της εξέλιξη μέσα από τη δική τους. Επομένως, οτιδήποτε κάνεις, ας γίνεται όχι μόνο για το προσωπικό σου κέρδος ή συμφέρον, αλλά και για όφελος της Πλανητικής Ύπαρξης. Όσο περισσότερο μοιράζεσαι συνειδητά με αυτή την πελώρια Στοιχειακή μάνα ό,τι κάνεις, τόσο αυτό που κάνεις θα καρποφορεί και θα ευημερεί περισσότερο – όχι μόνο μέσα σ’ αυτήν, αλλά και σε σένα. Δεν υπάρχει κανένα πλάσμα πάνω στη γη, ούτε ακόμα και εκείνα που ήρθαν αργότερα στον πλανήτη που να μην ενδιαφέρουν την Πλανητική Ύπαρξη. Ο άνθρωπος έχει πολύ μεγάλη ευθύνη όχι μόνο προς τον εαυτό του, αλλά επίσης και προς τη μεγάλη ομαδική ψυχή της γης, τη μεγάλη μητέρα όλης της ανθρωπότητας». 

Οι κοσμικές προοπτικές της Γαίας

Ο πλανήτης Γη ως ζωντανή οντότητα αποτελεί αδελφό πλανήτη των υπολοίπων πλανητών που γυρνούν γύρω από τον Ήλιο και ζωντανό κύτταρο αυτού του ευρύτερου οργανισμού που τον αποκαλούμε Ηλιακό Σύστημα. Μέσα σε αυτό τον οργανισμό αλληλεπιδρά διαρκώς με τους υπόλοιπους πλανήτες και για αυτό το λόγο όσο πιο πολύ εξελίσσεται τόσο πιο αποτελεσματικά προσφέρει μέσα σε αυτόν τον γιγάντιο οργανισμό. Έτσι γίνεται αντιληπτό πως η εξέλιξη της Πλανητικής Ύπαρξης της Γης έχει ιδιαίτερα μεγάλη σημασία για το σύνολο της ζωής μέσα στο Ηλιακό μας Σύστημα (η εσωτερική παράδοση θεωρεί πως το Ηλιακό μας Σύστημα σφύζει από ποικίλες μορφές ζωής που δεν είναι κατ’ ανάγκη εκδηλωμένες στο φυσικό πεδίο). Λέγεται πως ο πλανήτης μας δεν ανήκει, ακόμη, στους αποκαλούμενους «Ιερούς Πλανήτες» του Ηλιακού μας Συστήματος και ότι σε αυτό ακριβώς το σημείο ο άνθρωπος μπορεί να συμβάλει καθοριστικά με τη συνειδητή προσφορά του προς το σύνολο της ζωής της Γης. Έτσι κάποια στιγμή η Μητέρα Γη θα μπορέσει να αφυπνιστεί συνειδητά και να λειτουργήσει ως συνειδητός φορέας του Πνεύματος, αποκτώντας το δικό της ενεργό ρόλο μέσα στον απέραντο Κοσμικό Χορό του Σύμπαντος. 

Όμως η Μητέρα Γη και όλοι εμείς, τα παιδιά της, δε στεκόμαστε μόνοι και αβοήθητοι σε αυτή την τεράστια προσπάθεια εξέλιξης. Σύντροφοι, συνοδοιπόροι και καθοδηγητές μας στέκονται εκείνες οι υπάρξεις που έχοντας τελειώσει την εκπαίδευσή τους πάνω στο σχολείο που ονομάζουμε Γη, στέκονται δίπλα μας για μας βοηθήσουν να φθάσουμε εκεί που εκείνοι έφθασαν. Πρόκειται για τους Διδασκάλους της Σοφίας, εκείνες τις λαμπρές πνευματικές υπάρξεις που μοχθούν αέναα για την εξέλιξη της Γης και οι οποίες αποτελούν μέρος του ευρύτερου ιστού της Κοσμικής Ιεραρχίας μέσω του οποίου ενεργός βοήθεια διαρκώς καταφθάνει πάνω στη Μητέρα Γη. 


Ενδεικτική Βιβλιογραφία

Abraham, R.H., Chaos, Gaia, Eros, Harper Collins, 1994
Bunyard, P. Gaia in Action: Science of the Living Earth, Floris Books, 1996
Lovelock, J.E., Gaia: A New Look at Life on Earth, Oxford University Press, 1979
Lovelock, J.E., Healing Gaia. Harmony Books, 1991
Margulis, L. and Sagan, D., Slanted Truths: Essays on Gaia, Evolution and Symbiosis, New York, 1997
Maturana, H.R. and F.J. Varela, The Tree of Knowledge, Shambala, 1987


Το είδαμε εδώ

Ανακαλύπτω

Συμπαντικός Παλμός και Πυθαγόρας (Video)

Το παρακάτω βίντεο μας δίνει κάποιες σημαντικές πληροφορίες για την Δημιουργία, όσον αφορά τον ρόλο του ΠΑΛΜΟΥ που μεταδίδεται στα κύτταρά μας προερχόμενος από το ΣΥΜΠΑΝ.

Η σύγχρονη ανακάλυψη των επιστημόνων δεν είναι τελικά και τόσο σύγχρονη, την διαβάζουμε στην συζήτηση που είχε ο Σωκράτης με τον Πυθαγόρειο Τίμαιο, στο ομώνυμο Πλατωνικό κείμενο.

Δείτε το βίντεο:

Το Πλατωνικό κείμενο:

Πλάτων Τίμαιος

[47 c] ἐκείναις οὔσας, ἀταράκτοις τεταραγμένας, ἐκμαθόντες δὲ καὶ λογισμῶν κατὰ φύσιν ὀρθότητος μετασχόντες, μιμούμενοι τὰς τοῦ θεοῦ πάντως ἀπλανεῖς οὔσας, τὰς ἐν ἡμῖν πεπλανημένας καταστησαίμεθα. φωνῆς τε δὴ καὶ ἀκοῆς πέρι πάλιν ὁ αὐτὸς λόγος, ἐπὶ ταὐτὰ τῶν αὐτῶν ἕνεκα παρὰ θεῶν δεδωρῆσθαι. λόγος τε γὰρ ἐπ' αὐτὰ ταῦτα τέτακται, τὴν μεγίστην συμβαλλόμενος εἰς αὐτὰ μοῖραν, ὅσον τ' αὖ μουσικῆς

[47d] φωνῇ χρήσιμον πρὸς ἀκοὴν ἕνεκα ἁρμονίας ἐστὶ δοθέν. ἡ δὲ ἁρμονία, συγγενεῖς ἔχουσα φορὰς ταῖς ἐν ἡμῖν τῆς ψυχῆς περιόδοις, τῷ μετὰ νοῦ προσχρωμένῳ Μούσαις οὐκ ἐφ' ἡδονὴν ἄλογον καθάπερ νῦν εἶναι δοκεῖ χρήσιμος, ἀλλ' ἐπὶ τὴν γεγονυῖαν ἐν ἡμῖν ἀνάρμοστον ψυχῆς περίοδον εἰς κατακόσμησιν καὶ συμφωνίαν ἑαυτῇ σύμμαχος ὑπὸ Μουσῶν δέδοται: καὶ ῥυθμὸς αὖ διὰ τὴν ἄμετρον ἐν ἡμῖν καὶ χαρίτων

[47e] ἐπιδεᾶ γιγνομένην ἐν τοῖς πλείστοις ἕξιν ἐπίκουρος ἐπὶ ταὐτὰ ὑπὸ τῶν αὐτῶν ἐδόθη. τὰ μὲν οὖν παρεληλυθότα τῶν εἰρημένων πλὴν βραχέων ἐπιδέδεικται τὰ διὰ νοῦ δεδημιουργημένα: δεῖ δὲ καὶ τὰ δι' ἀνάγκης γιγνόμενα τῷ λόγῳ παραθέσθαι. μεμειγμένη γὰρ

Απόδοση στα νεοελληνικά.

Η εξοικείωση με τις ουράνιες κινήσεις, μας επιτρέπει να κατανοούμε την σύμφυτη ορθότητα των μαθηματικών τους σχέσεων, οπότε μπορούμε να διορθώνουμε την πλάνη των εσωτερικών μας κινήσεων, μιμούμενοι τις απλανείς θεϊκές τροχιές.

Τα ίδια ισχύουν και για την φωνή και την ακοή.

Οι θεοί μας τις δώρισαν για τον ίδιο σκοπό (όπως για την όραση) και για τις ίδιες αιτίες.

Ο έναρθρος λόγος είναι προφανές ότι εξυπηρετεί αυτόν τον σκοπό, συμβάλει δε αποφασιστικά στην εκπλήρωση του.

Το ίδιο όμως ισχύει και για το μέρος εκείνο της μουσικής που χρησιμοποιεί φωνή και προσφέρεται στην ακοή - γιατί μας έχει δοθεί χάριν της αρμονίας.

Η αρμονία περιέχει περιφορές συγγενείς προς τις τροχιές της ψυχής μας.

Αυτός λοιπόν που επικαλείται τις Μούσες με σύνεση δεν προσφεύγει στην αρμονία (μουσική) επειδή θέλει να επιτύχει αλόγιστη (χωρίς λογική) ηδονή, όπως όλοι νομίζουν, αντιθέτως η αρμονία (μουσική) μας έχει δοθεί από τις Μούσες ως σύμμαχος στην προσπάθεια μας να επιβάλουμε τάξη στην διαταραγμένη κίνηση της ψυχής και να την φέρουμε σε αρμονία με τον εαυτό της (την υλική υπόσταση του ανθρώπου, το σώμα).

Για τον ίδιο σκοπό οι Μούσες μας έδωσαν ως βοηθό τον ρυθμό, γιατί οι περισσότεροι άνθρωποι χαρακτηρίζονται από έλλειψη μέτρου και έχουν ελάχιστη χάρη.

Αποκωδικοποίηση:

1. μας ενημερώνει ότι τα ουράνια σώματα κινούνται βάση μαθηματικών αλγόριθμων

2. μας ενημερώνει ότι εμείς οι άνθρωποι είμαστε μικρογραφία του Σύμπαντος.

3. μας ενημερώνει ότι αν έχουμε απόκλιση από την αρμονία του Σύμπαντος πρέπει να εναρμονιστούμε με αυτό, άρα οδηγός για την ορθότητα μας είναι το σύμπαν, άρα κάποιο κλειδί για την υγεία βρίσκεται εκεί.

4. μας ενημερώνει ότι η όραση είναι μέσον εκμάθησης, και ότι η ακοή παίζει κάποιο αντίστοιχα σοβαρό ρόλο

5. μας ενημερώνει ότι ο έναρθρος λόγος παίζει κάποιον πολύ σημαντικό ρόλο, μέσω της φωνής και της ακοής. Όλα αυτά μας δόθηκαν ως δώρο για να μπορέσουμε να ακολουθήσουμε την αρμονία του Σύμπαντος με ότι αυτό συνεπάγεται.

6. μας ενημερώνει ότι υπάρχει συνάρτηση μεταξύ της αρμονίας (μουσικής) μέσω του ήχου και του ανθρώπου

7. μας ενημερώνει ότι μέσω της αρμονίας (μουσικής) ο άνθρωπος δύναται να φέρει σε ισορροπία και την ψυχή και το σώμα

8. να γιατί στα μεγάλα αρχαία θέατρα (μεγάφωνα προς το Σύμπαν) υπήρχαν Ασκληπιεία, στα οποία θεράπευαν και το σώμα και την ψυχή με ήχους

9. Παλμός - Παλλάδα Αθηνά - Σοφία

10. "μελέτες έχουν δείξει ότι η επίδραση του ήχου επάνω στην ύλη έχουν δείξει ότι όσο υψηλότερη είναι η συχνότητα του κύματος (που δημιουργεί η δόνηση) τόσο πιο πολύπλοκα είναι τα γεωμετρικά σχήματα δημιουργούν τα μόρια του υλικού που υπόκεινται στην ενέργεια του. Με άλλα λόγια όταν μια πηγή δονεί ένα υλικό τότε το υλικό τείνει να συντονιστεί με την συχνότητα της πηγής.

4 αδελφές επιστήμες κατά τον Πυθαγόρα με σειρά από εδώ προς το Σύμπαν: 1. Μαθηματικά (αριθμοί) 2. Γεωμετρία (σχήματα) 3. αρμονία (μουσική) 4. αστρονομία (νόμου που διέπουν τα αστέρια)

Σκεφτείτε λοιπόν αντίστροφα αυτό που λέει το βίντεο, και θα δούμε τις 4 αδελφές επιστήμες να υπάρχει η μια μέσα στην άλλη με οδό από το Σύμπαν προς τα κύτταρα μας, δηλαδή: το Σύμπαν δονείται (αστρονομία), στέλνει κύματα άρα ήχο (αρμονία-μουσική), τα οποία όσο υψηλότερη συχνότητα έχουν τόσο πολυπλοκότερα σχήματα (Γεωμετρία) δημιουργούν στα κύτταρα μας, και όλα τα παραπάνω υπόκεινται σε μαθηματικούς αλγόριθμους.


Το είδαμε εδώ

Ανακαλύπτω

Φίλιππος Αυρήλιος Παράκελσος: Ο Μεγάλος Ασυμβίβαστος

Ο Φίλιππος Αυρήλιος Παράκελσος, γεννήθηκε στην Ελβετία το 1493. Το αληθινό του όνομα ήταν Θεόφραστος Μπομπάστους Φον Χόχενχάϊμ. Ήταν γιος ενός γιατρού – παιδί τόσο αδύναμο και ασθενικό που κανείς δεν περίμενε να ζήσει παραπάνω από την εφηβεία του. Όταν ήταν δέκα χρονών αποφάσισε να πετάξει και πήδηξε από ένα ψηλό δέντρο, με αποτέλεσμα να τραυματιστεί άσχημα και να κινδυνέψει να πεθάνει.

Σπούδασε Ιατρική στην Βασιλεία και ύστερα πήγε στο Βίρτσμπουργκ για να μαθητεύσει δίπλα στον θρυλικό ηγούμενο Τριθέμιο, που τα απόκρυφα βιβλία του γοήτευαν τον νεαρό Παράκελσο. Όπως και ο Αγρίππας, ήταν πολύ ρομαντικός και είχε παθιαστεί με την ιδέα να ανακαλύψει την «Φιλοσοφική Λίθο», ή το «Ελιξίριο της ζωής», αλλά συμβιβαζόταν και με το «Μέγα Καθολικόν» που υποτίθεται πως ήταν ένα φάρμακο που μπορούσε να θεραπεύσει οποιαδήποτε αρρώστια. Πήρε το όνομα Παράκελσος από το όνομα του φημισμένου Ρωμαίου γιατρού Κέλσου.

Όταν ήταν 22 χρονών, πήγε στο Τυρόλο και εργάστηκε επίπονα στα ορυχεία αργύρου για να συγκεντρώσει χρήματα. Έπειτα πήρε το δισάκι του και ξεκίνησε για μιά περιπλάνηση σε όλη την Ευρώπη – που κράτησε δέκα χρόνια – δηλώνοντας ότι ήθελε να αποκτήσει περισσότερες ιατρικές γνώσεις βλέποντας όσο το δυνατόν περισσότερους αρρώστους.

Πρέπει να τονίσουμε ότι – παρά την φήμη του – ο Παράκελσος δεν θεώρησε ποτέ τον εαυτό του μάγο ή αποκρυφιστή. Ό χαρακτήρας του ήταν ξεροκέφαλος και πίστευε στην εμπειρία και στον άνθρωπο. Πίστευε στην Αλχημεία και στην Αστρολογία, επειδή ήταν πράγματα λογικά και επιστημονικά, αλλά ήταν πολύ καχύποπτος με τα γιατροσόφια των μαγισσών και τις μαγγανείες της εποχής.

Στο Παρίσι, είχε την τύχη να συναντήσει μιά από τις μεγαλύτερες ιδιοφυίες στην Ιατρική, τον Αμβρόσιο Παρέ. Έγινε μαθητής του και γρήγορα βοηθός του και συνεργάτης του, εξερευνώντας με πάθος τα σκοτεινά ακόμη πεδία της ιατρικής επιστήμης. Εκείνη την εποχή, στον πόλεμο, οι πληγές καυτηριάζονταν με βραστό λάδι. Ο Παρέ και ο Παράκελσος κατασκεύασαν μιά αλοιφή από κρόκο αυγού, ροδέλαιο, αποσταγμένο νερό και τερεβινθίνη που επούλωνε γρήγορα και ανώδυνα τις πληγές. Συμπέραναν ότι οι περισσότεροι στρατιώτες πέθαιναν από κλονισμό και εξάντληση από τις πρόχειρες θεραπείες, παρά από τα τραύματα τους.

Όταν τα ανθρώπινα μέλη συντρίβονταν από μπάλες κανονιού, οι γιατροί περίμεναν να γαγγραινιάσουν και τα έκοβαν με πριόνια. Ο Παρέ και ο Παράκελσος ανακάλυψαν ότι άν έδεναν με έναν συνηθισμένο σπάγκο την αρτηρία που αιμορραγούσε, η αιμορραγία σταματούσε – κι όταν συνέβαινε αυτό, συνήθως ο χτυπημένος γινόταν καλά. Οι δυό τους περιπλανήθηκαν στην Γερμανία, στην Δανία, στην Ιταλία και στην Ρωσία. Ο Παράκελσος έμαθε πολλά για τον πόλεμο σ’ αυτά του τα ταξίδια, αλλά και για την διπλωματία, την φυσιογνωμία και την γεωμαντεία. Πάνω από όλα όμως, έμαθε απίστευτα πολλά για την Ιατρική που τον ενδιέφερε πιο πολύ.

…Σε ένα σύγγραμμα του έγραφε :

«….Η Μαγεία Είναι Δάσκαλος Ιατρικής Πολύ Καλύτερος Από Όλα Τα Γραπτά Βιβλία. Η Μαγεία Είναι Μιά Δύναμη Που Έρχεται Κατευθείαν Από Τον Θεό, Δημιουργεί Κανάλια Ροής Και Μεταβιβάζεται Κατά Κάποιον Τρόπο Στον Γιατρό. Το Ονομάζω Θεραπευτικό Ένστικτο. Το Ένστικτο Αυτό Βασίζεται Στην Αρχαία Γνώση Ότι Ο Άνθρωπος Είναι Ο Μικρόκοσμος Της Φύσης – Και Αυτό Το Δίδασκε Ο Ίδιος Ο Ιπποκράτης. Η Υγεία Βασίζεται Σε Ένα Είδος Αρμονίας Ανάμεσα Στον Άνθρωπο Και Στην Φύση. Δημιουργεί Ένα Αιθερικό Ρευστό Που Υπάρχει Μέσα Στην Φύση Και Μέσα Στον Άνθρωπο. Η Διαταραχή Αυτής Της Αρμονίας Έχει Ως Φυσική Συνέπεια Την Ασθένεια….»

Ο αναγνώστης ίσως αναγνωρίσει σε αυτά τα λόγια του Παράκελσου (το 1523) τις ιδέες του Μέσμερ και του Βίλχελμ Ράιχ, πολλούς αιώνες αργότερα βέβαια.

Το ρευστό για το οποίο μιλάει, πρόκειται για την θεμελιώδη αρχή ζωής που οι αλχημιστές ονόμαζαν «Αζώθ», και την συμβόλιζαν με ένα κόκκινο λιοντάρι. Το Αζώθ μπορεί να μετατρέψει όλα τα μέταλλα σε χρυσό. Υπάρχει μιά ιστορία που αφηγείται ότι ο Παράκελσος θεράπευσε την κόρη ενός πανδοχέα που ήταν εκ γενετής παράλυτη από την μέση και κάτω, με τρεις κουταλιές κρασί που περιείχαν το «Αζώθ του Κόκκινου Λιονταριού». Ο Παράκελσος είχε δώσει το όνομα «Αζώθ» και στο σπαθί του, που το αγαπούσε τόσο πολύ ώστε κοιμόταν μαζί του στο κρεββάτι του.

…Για κάποια χρόνια, του δόθηκε η έδρα της Ιατρικής στο πανεπιστήμιο της Βασιλείας. Ξεκίνησε την θητεία του διατάζοντας τους φοιτητές να ανάψουν μιά μεγάλη φωτιά στο προαύλιο και να πετάξουν εκεί μέσα όλα τα έργα του Αβικέννα, του Ραζί, του Χόλερ, του Γαληνού και άλλων παλιών μεγάλων γιατρών, φωνάζοντας ότι όλοι τους μαζί δεν άξιζαν ούτε μιά τρίχα από την γενειάδα του. Οι υπόλοιποι καθηγητές τον κατάγγειλαν για τσαρλατάνο.

Ο Παράκελσος ήταν πολύ θορυβώδης, εκκεντρικός, νευρικός, εύθικτος, συχνά χυδαίος και επιθετικός, αλλά πάντα πολύ διαυγής – ακόμη και όταν ήταν μεθυσμένος. Έκανε συχνά ένα ιδιόμορφο μαύρο χιούμορ, που ενοχλούσε τους συνομιλητές του. 

Έλεγε στους συναδέλφους του – σε μιά συνομιλία που την κατέγραψε ο χρονικογράφος Τ. Χάργκρέιβ :

«….Δεν Είσαστε Τίποτε Παραπάνω Από Σπυριάρηδες Ψευτοδάσκαλοι Που Χτενίζουν Ψείρες, Ρουφάνε Βδέλλες Και Τρυπάνε Χέρια Καημένων Ανθρώπων. Δεν Αξίζετε Ούτε Για Να Σας Κατουρήσει Ένα Σκυλί. Ο Βασιλιάς Σας Ο Γαληνός, Βρίσκεται Στην Κόλαση Από Όπου Μου Έχει Στείλει Πολλά Γράμματα. Έχουμε Πολλά Χρόνια Τώρα Αλληλογραφία. Αν Ξέρατε Τί Μου Λέει Σ’ Αυτά, Θα Κάνατε Το Σημείο Του Σταυρού Στο Μέτωπό Σας Με Μιά Ουρά Αλεπούς. Μην Με Ακουμπάτε, Γιατί Δεν Έχω Εξακριβώσει Ακόμη Αν Η Ανοησία Είναι Μεταδοτική….»

Θεράπευσε από σοβαρή νεφροπάθεια τον μεγάλο διανοούμενο Έρασμο, ο οποίος του έγραψε «..δεν μπορώ να σου προσφέρω αμοιβή αντάξια της τέχνης και της μόρφωσης σου…»

Μιά άλλη φορά, όταν θεράπευσε κάποιον πλούσιο εκδότη από ένα σάπιο πόδι που οι άλλοι γιατροί ήθελαν να του το ακρωτηριάσουν, ο εκδότης θέλησε να τον πληρώσει σε βιβλία, ο Παράκελσος τον έπιασε από τον λαιμό – και τελικά κατέληξαν στα δικαστήρια. Αν και ήταν ολοφάνερο ότι είχε δίκιο, οι ορκισμένοι εχθροί του επηρέασαν το δικαστήριο και η απόφαση βγήκε σε βάρος του.

Αυτός νευρίασε τόσο πολύ, που ανέβηκε πάνω στο έδρανο και άρχισε να βρίζει τους δικαστές με τα πιο περίτεχνα κοσμητικά επίθετα – που το πιό απλό ήταν «σκουληκοφαγωμένοι αγύρτες σοφιστές». Φυσικά, αυτό ήταν εξύβριση και προσβολή του δικαστηρίου και ο Παράκελσος γλίτωσε παρά λίγο την φυλακή, δραπετεύοντας από την χώρα. Οι εχθροί του χάρηκαν πολύ, γιατί ήξεραν τον απότομο χαρακτήρα του και ήξεραν πως θα αντιδρούσε δυναμικά.

…Ο Παράκελσος ήταν ένας χοντρός, φαλακρός άντρας, με κόκκινα μάγουλα και τσαλακωμένα ρούχα, είχε τρανταχτό γέλιο, δεν δίσταζε να πει φωναχτά αυτό που σκεφτόταν, και έχανε πολύ συχνά την ψυχραιμία του. Ήταν η χαρακτηριστική περίπτωση του έντιμου και ειλικρινή ανθρώπου που δεν μπορεί να βρει το δίκιο του γιατί το υπερασπίζεται με υπερβολικές αντιδράσεις και εύκολα έχανε το παιχνίδι των εντυπώσεων – που οι πονηροί που αντιμετώπιζε το έπαιζαν πολύ καλά. Ήταν ένας χαρισματικός άνθρωπος βαθιάς γνώσης, αλλά εκπληκτικά ασυμβίβαστος και κυνικός.

Όταν ήταν στο Στρασβούργο του ζήτησαν να συζητήσει με τον Μπεντελίν, έναν υποστηρικτή του Γαληνού, σε ακροατήριο. Ο Μπεντελίν ήταν επιδεικτικός και πομπώδης και υποστήριξε πράγματα που εύκολα θα μπορούσε να τα αντικρούσει ο Παράκελσος και να βγει ο νικητής της βραδιάς. Αυτό θα έκανε ο καθένας. Ο Παράκελσος, όμως, έφτυσε επιδεικτικά στο πάτωμα και αποχώρησε από την αίθουσα μπροστά στα έκπληκτα μάτια όλων, λέγοντας «…δεν δέχομαι να απαντήσω σε τέτοια σκουπίδια…». Σε μιά άλλη περίπτωση, ο πρίγκιπας του Μπάντεν ήταν ετοιμοθάνατος από οξεία δυσεντερία.

Ο Παράκελσος του έδωσε να πιει ένα ποτό που είχε παρασκευάσει, και τον έβαλε να κοιμηθεί. Την άλλη μέρα ο πρίγκιπας είχε θεραπευτεί και ένιωθε πολύ καλά. Έδωσε στον Παράκελσο ένα πολύτιμο κόσμημα για πληρωμή. Αυτός, αντί να πάρει το κόσμημα και να ευχαριστήσει τον Πρίγκιπα αφήνοντας τον να διηγηθεί σε όλους την θαυματουργή του θεραπεία, θεώρησε πολύ μεγάλη προσβολή που του το είχε δώσει ο ίδιος στο χέρι. 

Άρχισε να λέει ότι είναι επιστήμονας και όχι υποτακτικός του και ότι συνήθως έστελνε τον λογαριασμό για τις υπηρεσίες του και ο ασθενής έδινε την αμοιβή μέσω ενός υπηρέτη. Φυσικά ο πρίγκιπας δυσαρεστήθηκε με το φέρσιμο του, οι άλλοι γιατροί που τον μισούσαν έπεισαν τον πρίγκιπα ότι είχε θεραπευτεί από τα δικά τους γιατροσόφια και ότι δεν είναι δυνατόν να πρόλαβε μέσα σε μιά μέρα να ενεργήσει το φάρμακο του Παράκελσου. Στο τέλος, ο Παράκελσος κινδύνεψε να πάει φυλακή ως απατεώνας.

Από τότε, φορούσε πάντα εκείνο το κόσμημα στον λαιμό του «…για να θυμάται συνέχεια την αχαριστία των ανθρώπων…»  

…Όταν πέθανε ένας από τους υποστηρικτές του, επειδή αγνόησε την συμβουλή του Παράκελσου να μην κουράζει την καρδιά του, οι εχθροί του τον κατηγόρησαν για τον θάνατο και αναγκάστηκε να φύγει για πάντα από την πατρίδα του.

Από τότε έγινε κι αυτός περιπλανώμενος σαν τον Αγρίππα για την υπόλοιπη ζωή του. Άρχισε να πίνει πολύ και να ντύνεται σαν αλήτης. Πληγωμένος από τις πολλές αδικίες, επιτίθονταν στους αντιπάλους του με το παραμικρό. Ο θυμός του από τις διαφωνίες που είχε με όλους τους διανοούμενους – που τους θεωρούσε «προδότες του ανθρωπίνου πνεύματος» – τον έσπρωχνε να γράφει συνεχώς, εκατοντάδες συγγράμματα, αλλά κανείς εκδότης δεν δεχόταν να τα αναλάβει.

Το μεγαλύτερο μέρος του έργου του εκδόθηκε σχεδόν ένα αιώνα μετά τον θάνατο του. Σώθηκαν μόνο 370 έργα του. Εκτός απ’ το ότι ήταν ο θεμελιωτής της σύγχρονης Χημείας, ανακάλυψε τον ψευδάργυρο – το χλώριο – τις ενώσεις του σιδήρου και του αντιμονίου, αυτός που έθεσε τις βασικές αρχές της ομοιοπαθητικής, μελετητής των πιο σπάνιων βιβλίων (ο μεγαλύτερος Γερμανός μυστικιστής – ο Τζάκομπ Μπέμε – ήταν μαθητής του), ο πρόδρομος της σύγχρονης Ιατρικής, ένας εξαίρετος στοχαστής και φιλόσοφος, αυτό που προκαλεί θλίψη είναι το εξακριβωμένο γεγονός ότι καμία από τις θεωρίες του – που τις υποστήριζε τόσο ένθερμα – δεν ήταν λανθασμένη, ή δεν μπόρεσε να διαψευστεί.

Μιά μέρα στην Νυρεμβέργη, για να αντικρούσει τους επικριτές του ζήτησε από τις αρχές να του φέρουν όλους τους ασθενείς που οι ασθένειες τους έχουν χαρακτηρισθεί ανίατες. Είναι καταγραμμένο στα αρχεία της πόλης ότι τους γιάτρεψε όλους. Οι εχθροί του τον κατηγόρησαν για μάγο – και θα τον σκότωναν αν μέσα στους θεραπευμένους δεν ήταν και η γυναίκα του δημάρχου.
Σε πολλές περιστάσεις, του απαγόρευαν να μπει σε κάποια πόλη. Στο Ίνσμπρουκ της Αυστρίας, τον περίμενε μιά περίπολος έξω από την πόλη για να τον διώξει μόλις εμφανιζόταν.

Δεκαπέντε χρόνια δυσκολιών, περιπλανήσεων, περιφρόνησης και οργής, τον εξάντλησαν και τον μετέτρεψαν σε ένα σωματικό και ψυχικό ράκος. Έχασε το βροντερό γέλιο του, δεν είχε κανέναν φίλο, και μιά ιστορία λέει ότι επειδή δεν είχε κανέναν για να του μιλήσει, είχε αρχίσει να συνομιλεί με την σκιά του. Άναβε ένα κηροπήγιο, καθόταν μπροστά σε έναν τοίχο και συνομιλούσε με την σκιά του σαν να ήταν άνθρωπος. Πολλές φορές τον άκουγαν να φωνάζει μόνος του.

Εκείνη την εποχή έγραψε το μεγαλύτερο αριστούργημα του, το Signa Rerum. Δυστυχώς, σώζονται μόνο τα τελευταία κεφάλαια του, γιατί ο Παράκελσος κάθε βράδυ έσχιζε μερικές σελίδες, τις έβαζε φωτιά και τις πετούσε από το παράθυρο για να «…δουν λίγο φως μέσα στην νύχτα επιτέλους οι άνθρωποι…»

Σε κάποια από τις σελίδες που σώθηκαν, γράφει :

«….Ο Άνθρωπος Δεν Είναι Σώμα. Η Καρδιά, Το Πνεύμα, Είναι Άνθρωπος. Κι Αυτό Το Πνεύμα Είναι Ένα Ολόκληρο Άστρο, Από Το Οποίο Είναι Φτιαγμένος. Το Άστρο Αυτό Ταξιδεύει Μέσα Στο Σύμπαν. Δεν Ξέρουμε Από Πού Έρχεται Και Πού Πηγαίνει. Αλλά Αν Ο Άνθρωπος Είναι Τέλειος Στην Καρδιά Του, Τίποτε Σε Ολόκληρο Το Φως Της Φύσεως Δεν Μπορεί Να Του Είναι Κρυφό. Το Πρώτο Βήμα Στην Λειτουργία Αυτής Της Επιστήμης, Είναι Να Αποκτήσει Το Πνεύμα Από Το Εσωτερικό Στερέωμα Με Την Φαντασία.…»

Το 1541, ο Δούκας Ερνέστος της Βαυαρίας, που ήταν μελετητής του αποκρυφισμού, τον προσκάλεσε να έλθει να ζήσει στον πύργο του στο Σάλτσμπουργκ. Ο Παράκελσος πήγε και ενθουσιάστηκε. Είχε βρει το καταφύγιο που έψαχνε σε όλη του την ζωή. Χάρισε όλα του τα υπάρχοντα στους φτωχούς και εγκαταστάθηκε εκεί. Αλλά η ξαφνική χαλάρωση έπειτα από τόσα χρόνια δυσκολιών και προσβολών, τον έκανε να αρρωστήσει. Ένα πρωινό του Σεπτεμβρίου του 1541, ο Παράκελσος έκανε μιά βόλτα αγναντεύοντας την θέα των βουνών. Ένας άγνωστος τον πλησίασε και τον έσπρωξε από τον γκρεμό.
 Ο άγνωστος εξαφανίστηκε, ο Παράκελσος σκοτώθηκε. Φορούσε ακόμη στον λαιμό του το «κόσμημα της αχαριστίας των ανθρώπων» και είχε ακόμη περασμένο στην μέση του το ξίφος Αζώθ. Ήταν μόνο 48 χρονών.

Τα επόμενα χρόνια, όλοι οι ταξιδιώτες που περνούσαν από το τάφο του, άφηναν κι από ένα λουλούδι, με αποτέλεσμα να είναι συνέχεια ο τάφος του σκεπασμένος με λουλούδια. Ακόμη και το 1830, όταν η χολέρα χτύπησε το Σάλτσμπουργκ, οργανώθηκε ένα προσκύνημα στον τάφο του – και αμέσως η επιδημία σταμάτησε…


Το είδαμε εδώ 

Ανακαλύπτω