Ένα αναλυτικό άρθρο για τη λειτουργία του εγκεφάλου και τον έλεγχο του νου

Η θετική σκέψη είναι μια έννοια αρκετά αόριστη και παρεξηγημένη.

Στην πραγματικότητα η θετική σκέψη είναι η ικανότητά μας να βλέπουμε τη θετική διάσταση των πραγμάτων. Πρόκειται για έναν διαφορετικό τρόπο αντιμετώπισης της ζωής σε μια διάσταση περισσότερο θετική παρά καταστροφολογική.

Έχοντας θετική σκέψη, ανοίγουμε την πόρτα στα θετικά συναισθήματα, τα οποία μας βοηθούν να διευρύνουμε τον ορίζοντα της σκέψης μας και τιςεπιλογές μας, με αποτέλεσμα να νιώθουμε  δυνατότεροι και να αντιμετωπίζουμε τις καταστάσεις με αποτελεσματικό και θετικό τρόπο, ώστε να έχουμε και θετική έκβαση. Για τον λόγο αυτό ισχύει η ευρέως χρησιμοποιούμενη ρήση: «δεν έχει σημασία τι σου συμβαίνει αλλά πως το αντιμετωπίζεις»!

Στην εποχή μας κυριαρχεί το άγχος, το στρες και οι γρήγοροι ρυθμοί της κοινωνίας. Ο άνθρωπος είναι αναγκασμένος να τρέχει για να προλάβει τη ζωή. Γι’ αυτό είναι πολύ σημαντικό να μπορούμε να χαλαρώνουμε σωστά, να σκεφτόμαστε θετικά και να ελέγχουμε τις σκέψεις μας, ώστε να πετυχαίνουμε  τους στόχους μας και να ζούμε ευτυχισμένοι και σε αρμονία με τη φύση. Όλα λοιπόν ξεκινάνε από τον τρόπο που σκεφτόμαστε… Η δύναμη του νου πάνω στην ύλη: “Το σύμπαν είναι νους. Όλα είναι νοητικά.” (Κυμβάλειο)

Λένε ότι αν κάτι το θέλουμε πολύ και το σκεφτόμαστε συνέχεια είναι σίγουρο ότι μπορούμε να το κατακτήσουμε. Σ’ αυτό βασίζεται και η δύναμη του νου πάνω στην ύλη. Πρώτα σκεφτόμαστε αυτό που θέλουμε να κάνουμε και μετά εργαζόμαστε γι’ αυτό, όπως το παράδειγμα του αγγειοπλάστη που πρώτα σκέφτεται αυτό που θα πλάσει και μετά πιάνει τον πηλό και του δίνει μορφή. 

Για την ύλη έχουμε αρκετά στοιχεία από τους επιστήμονες, οπότε τώρα θα δούμε τι είναι ο νους σύμφωνα με τη φιλοσοφία. Ο άνθρωπος, έλεγαν οι αρχαίοι Έλληνες,  χωρίζεται σε “τέσσερις σφαίρες”, τη σφαίρα της ύλης, τη σφαίρα της ψυχής, τη σφαίρα του νου και τη σφαίρα του πνεύματος.

Η Σφαίρα του Νου είναι η περιοχή από την οποία πηγάζουν οι ανώτερες ιδέες και τα αρχέτυπα. Είναι το όργανο της αφηρημένης σκέψης. Για τον Πλάτωνα, στο νου κατοικεί το θεϊκό μέρος του ανθρώπου. Ο φυσικός κόσμος είναι μια αντανάκλαση του νοητού κόσμου.   

Ο νους είναι συσχετισμένος με το στοιχείο της Φωτιάς. Όπως η φωτιά κατακαίει τα πάντα  και από μια μικρή φλόγα μπορείς να ανάψεις πολλές φωτιές, έτσι και μια ιδέα (ο νους) κατακαίει τον άνθρωπο και μπορεί να μεταδοθεί χωρίς να χάσει την αρχική της δύναμη.  

Είναι ένα δώρο των θεών σύμφωνα με την μυθολογία, η προσφορά του Προμηθέα, η γνώση του καλού και του κακού. Στην ανατολική φιλοσοφία ονομάζεται “Μάνας”, επειδή ο νους είναι κατεξοχήν ιδιότητα του Ανθρώπου (βλ. man στην αγγλική γλώσσα) και αποτελεί τη γέφυρα μεταξύ του πνευματικού και του υλικού κόσμου.

Ο νους αποτελείται από δυο μέρη. Το ένα  είναι το κατώτερο, που έρχεται σε επαφή με την ύλη. Είναι ο Νους των Επιθυμιών, ο νους των ενστίκτων, που ο άνθρωπος αποφασίζει σύμφωνα με το ατομικό του συμφέρον. Είναι ο νους του “ή” που διαχωρίζει τα πράγματα. 

Το άλλο μέρος είναι ο Ανώτερος Νους, που έρχεται σε επαφή με το πνεύμα, το μέρος εκείνο που αντιλαμβάνεται τις ανώτερες ιδέες και αξίες, η αλτρουιστική σκέψη, ο άνθρωπος του “και”. Η πηγή της εσωτερικής δύναμης του ανθρώπου, αυτός που χαρακτηρίζει το φιλόσοφο τον ιδεαλιστή, τον οραματιστή.

Όπως το φυσικό μας σώμα χρειάζεται φροντίδα, καθαριότητα, τάξη, εξάσκηση και τροφή, έτσι και το νοητικό έχει ανάγκη από τα ίδια για να είναι υγιές. Επίσης χρειάζεται έλεγχος του νου. Ελέγχω το νου σημαίνει τον δυναμώνω και τον χρησιμοποιώ σαν πολύτιμο εργαλείο, αφού τέτοιο είναι, για τον άνθρωπο. 

Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να μην μας παρασέρνουν τα πάθη, να τελειώνουμε τις εργασίες που έχουμε αναλάβει, να εμβαθύνουμε σ’ αυτά που μαθαίνουμε, να μην κριτικάρουμε τους άλλους αλλά τον εαυτό μας, να προχωράμε πάντα μπροστά, να είμαστε δεκτικοί.

Όπως το σίδερο με το μαγνήτη, έτσι και ο νους, ανάλογα το τι σκέφτεται, έλκει και τα ανάλογα συναισθήματα και σκέψεις. Τελικά είμαστε αυτό που σκεφτόμαστε. Αν δεν μας αρέσει αυτό που είμαστε, αν δεν είμαστε ικανοποιημένοι με τον εαυτό μας, τότε πρέπει να αλλάξουμε τον τρόπο που σκεφτόμαστε.

Η θετική σκέψη είναι να επιλέγουμε να βλέπουμε τα πράγματα θετικά, να επιλέγουμε να είμαστε ευτυχισμένοι. Είναι πολύ σημαντικό να παρατηρούμε κάθε στιγμή τις σκέψεις μας και να προσπαθούμε να αντικαταστήσουμε τις αρνητικές με θετικές. 

Είναι πολύ σημαντικό να αναλάβουμε την ευθύνη και να μπούμε σε δράση, γιατί αξίζει πραγματικά τον κόπο! Πρέπει να έχουμε συνέχεια στο μυαλό μας “ό,τι μπορείς να κάνεις αύριο, κάνε το σήμερα, ό,τι μπορείς να κάνεις σήμερα κάνε το τώρα!”. 

Πάντοτε η επιτυχία ήταν άρρηκτα συνδεδεμένη με την ευτυχία. Ο άνθρωπος αναζητούσε και αναζητάει τρόπους που θα τον κάνουν να πετύχει στη ζωή, έτσι ώστε να είναι ευτυχισμένος. Αν η επιτυχία μας είναι εφήμερη τότε πρέπει να την αναζητήσουμε αλλού.

Μόνο ό,τι έχει σχέση με το πνευματικό έχει δύναμη και διάρκεια, η ύλη έχει πάντα μια ημερομηνία λήξης. Να πετύχουμε στη ζωή σημαίνει να γνωρίσουμε τον Εαυτό μας, τις δυνάμεις και αδυναμίες μας, να αντιληφθούμε τις δυσκολίες της ζωής σαν δοκιμασίες, να βελτιώνουμε καθημερινά όσα κάνουμε, να μετατρέψουμε τις αποτυχίες σε νέες ευκαιρίες και να καταλάβουμε ότι τίποτα δεν είναι τυχαίο. 

Ο καθένας λοιπόν, είναι πιλότος και οδηγός της δικής του μοίρας. Η ευτυχία δεν βασίζεται στην “τύχη”. Οι ευκαιρίες περνάνε κάθε μέρα από μπροστά μας πρέπει να μάθουμε να αρπάζουμε αυτές τις ευκαιρίες πριν να είναι αργά. Χρειάζεται να είμαστε άνθρωποι της δράσης και όχι της θεωρίας.

Η ευτυχία κατακτιέται, δεν χαρίζεται. Και σίγουρα η ευτυχία δεν είναι κάτι ξένο και έξω από εμάς, η ευτυχία είναι μέσα μας, μέσα στον πραγματικό μας Εαυτό. Εμείς αρκεί να θέλουμε να την ανακαλύψουμε ξανά. 

Όταν αγαπάμε χωρίς αντάλλαγμα, όταν χαμογελάμε μπροστά στις δυσκολίες, όταν είμαστε ευτυχισμένοι με τα απλά και όταν ριχνόμαστε στην περιπέτεια της ζωής, τότε έχουμε ανακαλύψει κάτι από αυτήν την Εσωτερική Ευτυχία. Η θετική σκέψη δεν βοηθά μόνο στο να είμαστε αποτελεσματικοί και χαρούμενοι, αλλά βοηθά και στο να είμαστε υγιείς.

Οι επιστήμονες λένε ότι όλες οι αρρώστιες έχουν νοητική ρίζα και ότι όλα ξεκινάνε από πάνω προς τα κάτω. Η καλύτερη θεραπεία είναι να χτυπήσουμε την αρρώστια στη ρίζα, δηλαδή στις αρνητικές σκέψεις, στα ανεξέλεγκτα πάθη, στις ανασφάλειες, στις ζήλιες.

Για να αναπτύξουμε τη θετική σκέψη πρέπει να μάθουμε να προσπαθούμε στη ζωή και να μην το βάζουμε κάτω, να μαθαίνουμε από κάθε τι, να ενεργοποιήσουμε τη βούλησή μας και να βρίσκουμε έξυπνες λύσεις στα προβλήματά μας. Μην πιστεύετε στα θαύματα, κάντε τα! 

Δύο είναι οι απαραίτητες ψυχικές ικανότητες για τη θετική σκέψη: η διαίσθηση και η δημιουργική φαντασία. Είπαμε και πιο πάνω ότι η δημιουργική φαντασία είναι η ιδιότητα που μας κάνει να εξυψωνόμαστε από τα υλικά και να ερχόμαστε σε επαφή με τον κόσμο των ιδεών, τον πνευματικό. Η φαντασία λειτουργεί με εικόνες.

Κάθε άνθρωπος φτιάχνει τις δικές του εικόνες. Έτσι είναι πολύ βασικό να μπορούμε να αναρωτηθούμε, «Ποιος είναι ο δικός μου Σκοπός;» «Τι θέλω να πετύχω;». Και έτσι να οραματιστούμε τη δική μας εικόνα. Η δημιουργική φαντασία ενδυναμώνεται με τον έλεγχο της φαντασιοπληξίας, την ανάπτυξη της αυτοπαρατήρησης και της προσοχής,  με το να αναπτύξουμε την αγάπη και να είμαστε άνθρωποι της δράσης.

Η διαίσθηση είναι ένας άμεσος τρόπος αντίληψης, όπου δεν μεσολαβεί ο νοητικός μηχανισμός. Είναι η λεγόμενη έκτη αίσθηση που όλοι οι άνθρωποι έχουμε εν δυνάμει. Για να αναπτυχθεί η διαίσθηση πρέπει να ανοιχτούμε, να δώσουμε χώρο σε πράγματα που νιώθουμε ή διαισθανόμαστε κάθε στιγμή, να αρχίζουμε να προσέχουμε πράγματα που πριν δεν τους δίναμε σημασία και να προσπαθούμε να τα ερμηνεύσουμε.

Η διαίσθηση κάνει έναν άνθρωπο πιο δημιουργικό, ανοίγει νέους ορίζοντες, δίνει έμπνευση, ανανέωση, ενθουσιασμό καθώς προκαλεί ένα άνοιγμα στα ανώτερα επίπεδα της αντίληψης μας. Όσο εξασκούμε τη διαίσθηση, τόσο περισσότερο ανακαλύπτουμε ταλέντα, συνήθειες, δυνάμεις που δεν ξέραμε ότι έχουμε, γνωρίζουμε καλύτερα τον εαυτό μας και υιοθετούμε ένα θετικό τρόπο ζωής.

Πώς θα αναπτύξουμε τη θετική σκέψη;

1. Προσπαθήστε: Σ’ αυτή τη ζωή ο καθένας παίρνει ό,τι του αξίζει, μόνο οι πραγματικά όμως επιτυχημένοι άνθρωποι το παραδέχονται. Καθένας μας πρέπει να δουλέψει για να δρέψει την προσωπική ευτυχία και επιτυχία του.

2. Διδαχτείτε και αντιμετωπίστε: Η ζωή είναι μια μεγάλη δασκάλα, που μας βοηθά να θέσουμε σε λειτουργία τις καλύτερες δυνατότητες μας και όχι ένας εχθρός. Ας μάθουμε λοιπόν από τις δυσκολίες και ας τις χρησιμοποιήσουμε στην διαμόρφωση και την εξέλιξή μας.

3. Ενεργοποιείστε τη δική σας βούληση: Γενικά η στάση μας απέναντι στα προβλήματα είναι να αναζητάμε εύκολες και γρήγορες λύσεις, απευθυνόμενοι στους άλλους, κάτι που συχνά καταλήγει σε αδιέξοδο. Να ξέρουμε ότι το πρόβλημα είναι δικό μας, σε εμάς απευθύνεται, για να μάθουμε εμείς κάτι και έτσι εμείς είμαστε οι μόνοι που πρέπει να βρούμε τις λύσεις και να δράσουμε.

4. Βρείτε έξυπνες λύσεις: Οι λύσεις, για να έχουν συνέπεια και λογική, πρέπει να έρθουν από πάνω. Είναι ανάγκη να ανυψωθούμε πάνω από το πρόβλημα, για να βρούμε μιαν απάντηση.

5. Μην αφήνετε καμία σκέψη να πάει χαμένη. Ακόμη και αν διήρκεσε 10 λεπτά ή λιγότερο, αναλύστε τη και βρείτε τη θετική πλευρά που μπορεί να έχει. Είναι ένας καλός τρόπος να ξεκινήσετε να λύνετε το πρόβλημα.

Καθημερινές συμβουλές:

• Πάψτε να παίρνετε το ρόλο του θύματος: να λυπάστε δηλαδή τον εαυτό σας και να προκαλείτε χίλια δεινά και δυσκολίες χωρίς να υπάρχουν.

• Αλλάξτε την εικόνα που έχετε για τον εαυτό σας. Αναπτύξετε την αυτοπεποίθηση και το θετικό πνεύμα.

• Να αποφεύγετε τις αρνητικές φράσεις. Σκεφτείτε τι θέλετε και όχι τι δεν θέλετε. Για παράδειγμα μην πείτε: «δεν θα ήθελα να αποτύχω», αλλά πείτε: «θέλω να πετύχω».

• Να χρησιμοποιείτε ενεστώτα χρόνο, αποφεύγοντας τον παρελθοντικό και μελλοντικό χρόνο. Πείτε: «θα κάνω αυτό» και όχι: «δεν το έκανα» ή «θα το κάνω...».

• Να αρχίσετε από σήμερα: Κάθε αναβολή δυσχεραίνει τη θέση σας και την αποτελεσματικότητά σας και αυξάνει την πιθανότητα να πάρουν τον έλεγχο οι αρνητικές σκέψεις.

• Μη φοβάστε τις αλλαγές: Αλλαγή σημαίνει ευκαιρία για νέα και καλύτερα πράγματα.

• Αντικαταστήστε την αγωνιώδη σκέψη (πώς θα το κάνω, αποκλείεται να τα καταφέρω κλπ) με έξυπνη δράση («ξεκινάω και βλέπω»).

Συνθήματα για θετική σκέψη:

• Μπορείτε, επειδή πιστεύετε ότι μπορείτε.

• Το εξωτερικό είναι αντανάκλαση του εσωτερικού.

• Επειδή δεν μπορείτε να βρείτε διέξοδο, δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχει.

• Μην πιστεύετε στα θαύματα. Κάντε τα!

• Κάτι που μπορείτε να κάνετε μια φορά, μπορείτε να το κάνετε ξανά.

• Πρέπει να παίξετε για να κερδίσετε.

• Καθένας μας έχει δικαιώματα, αλλά και υποχρεώσεις.

• Δεν έχει σημασία το πού φυσάει ο άνεμος. Αυτό που έχει σημασία είναι το πώς θα σηκώσετε τα πανιά σας.

• Η καλύτερη στιγμή να ξεκινήστε την εφαρμογή όλων των παραπάνω  είναι ΤΩΡΑ!

thessalonikiartsandculture.gr

Ανακαλύπτω

Εκλογικεύοντας το παράλογο – Το ανίκητο όπλο του Θεμιστοκλή

Αυτή είναι μία αληθινή ιστορία που συνέβη πριν 2500 χρόνια στην Αθήνα. Ήταν τότε που η υπερδύναμη της εποχής, η Περσία, επιχειρούσε μία δεύτερη εισβολή στην Ελλάδα, δέκα χρόνια μετά την καταστροφική ήττα που είχε υποστεί στη διάσημη μάχη του Μαραθώνα.

Τώρα, στρατηγός των Ελλήνων ήταν ένας ευφυέστατος άνθρωπος, ο Θεμιστοκλής, ο οποίος μας άφησε ένα εξαιρετικό παράδειγμα διαχείρισης του πλήθους, που μπορεί να μας φανεί χρήσιμο στις περιπτώσεις που έχουμε ν’ αντιμετωπίσουμε το παράλογο σε ιδιαίτερα κρίσιμες στιγμές.

Ο Θεμιστοκλής έπεισε τους Έλληνες να καθυστερήσουν τις περσικές δυνάμεις στις Θερμοπύλες. Πράγματι, η γενναία αντίσταση του Λεωνίδα και των συντρόφων του επέφερε σημαντικές απώλειες στον στρατό των εισβολέων και έδωσε χρόνο στους Έλληνες να υποδεχτούν προετοιμασμένοι τους Πέρσες, οι οποίοι οδεύουν εναντίον της Αθήνας καταστρέφοντας ό, τι βρίσκουν στον δρόμο τους.

Ενώ οι επικεφαλής του στρατού αναζητούν τρόπους να διασώσουν τον πληθυσμό της Αθήνας, ο κόσμος ήταν τρομοκρατημένος, όχι μόνο λόγω του πλήθους των εχθρών που πλησίαζαν, αλλά κι επειδή συνέβη εκείνες τις ημέρες να χαθεί το ιερό φίδι της θεάς Αθηνάς από την Ακρόπολη. Αυτό σήμαινε πως η θεά είχε αποσύρει για κάποιο λόγο την υποστήριξή της προς τους Αθηναίους. 

Το επόμενο βήμα ήταν να ζητήσουν χρησμό από το Μαντείο των Δελφών, όπως έκαναν πάντα πριν λάβουν σοβαρές αποφάσεις. Η απάντηση ήταν πως «… ο παντεπόπτης Ζευς δίνει την άδεια στην Τριτιγενή να μείνει απόρθητο μόνο το ξύλινο τείχος που θα προστατέψει εσένα και τα παιδιά σου …» και κατέληγε σε κάτι ακόμα πιο ασαφές: «Ω θεία Σαλαμίς, πολλά παλληκάρια εσύ θα φας, είτε όταν σπέρνεται το σιτάρι είτε όταν θερίζεται».

Ο χρησμός αυτός δυσκόλευε πολύ τον Θεμιστοκλή, ο οποίος είχε καταστρώσει ένα σχέδιο εκκένωσης της πόλης, ώστε, όταν θα έφταναν οι Πέρσες, δεν θα έβρισκαν κανέναν να σκοτώσουν. Γνώριζε ότι η δύναμη της Αθήνας ήταν ο στόλος της, κι έτσι σχεδίαζε να επανδρώσει τα καράβια με τους μάχιμους και να μεταφέρει τους αμάχους στα νησιά, και κυρίως στη Σαλαμίνα, ένα μικρό νησί στη ΝΔ πλευρά της Αττικής. 

Οι προληπτικοί Αθηναίοι, όμως, δεν θα τολμούσαν να αγνοήσουν τον χρησμό της Πυθίας των Δελφών, κι εκείνη είχε πει πως αυτό που θα τους σώσει είναι ένα ξύλινο τείχος. Θα οχυρώνονταν λοιπόν πίσω από τα ξύλινα τείχη της Ακρόπολης, με την ελπίδα πως οι θεοί θα τους προστάτευαν. Ο ορθολογιστής και φιλόδοξος Θεμιστοκλής γνώριζε πως αυτό θα ήταν καταστροφή, αλλά πώς να εφαρμόσει το αντιδημοφιλές του σχέδιο και μάλιστα αμέσως;

Φανταστείτε τον να εισβάλει έξαλλος στην αγορά και να ξεσπάει:

«Ω ανόητοι Αθηναίοι, αμόρφωτοι και αδαείς, που βασίζετε τη σωτηρία σας σε μία μπούρδα που ξεστόμισε μία μαστουρωμένη, παλαβή ιέρεια! Πόσο ηλίθιοι είσαστε που δεν κατανοείτε πως οι χρησμοί είναι παραμύθια και πόσο δειλοί που αρνείστε την πραγματικότητα, αφήνοντας τον καθένα να εκμεταλλεύεται τις δεισιδαιμονίες σας! Παρατήστε, λοιπόν, τις χαζομάρες και μπείτε τώρα στα καράβια να σωθείτε εσείς και οι οικογένειές σας». Ύστερα, φανταστείτε τον να αναλύει με κάθε λεπτομέρεια τους λόγους για τους οποίους έπρεπε να εμπιστευτούν τα καράβια. Αράδιασε νούμερα, διαστάσεις, την ένταση των ανέμων, τις συντεταγμένες … μέχρι που είδε πως το ακροατήριό του είχε εξαφανιστεί. Τι είχε συμβεί;

Οι ήδη τρομοκρατημένοι Αθηναίοι, τώρα είχαν πανικοβληθεί, πιστεύοντας πως η ασέβεια που επέδειξε ο στρατηγός θα είχε κάνει τους θεούς έξαλλους. Προσβεβλημένοι και σε κατάσταση απόλυτης σύγχυσης εγκατέλειψαν τον ασεβή στρατηγό και ταμπουρώθηκαν πίσω τα τείχη της Ακρόπολης. Λίγες μέρες μετά, ο βασιλιάς των Περσών Ξέρξης, εισέβαλε στην Αθήνα, έριξε τα τείχη και τους κατέσφαξε. Η Αθήνα πρώτα και ύστερα όλες οι ελληνικές πόλεις έγιναν επαρχίες της περσικής αυτοκρατορίας.

Έτσι θα είχε εξελιχθεί η ιστορία, αν ο Θεμιστοκλής ήταν ένας άκαμπτος ορθολογιστής που απαιτεί όλοι οι άλλοι να προσαρμόζονται στο δικό του ευφυές σκεπτικό. Για καλή μας τύχη, ο Θεμιστοκλής ήταν ικανός πολιτικός και γνώριζε πως αν ήθελε να σώσει την πόλη και τους κατοίκους της, τότε έπρεπε να είναι όλοι ενωμένοι, να νιώθουν δυνατοί, να αισθάνονται ότι υπηρετούν έναν στόχο που αξίζει τον κόπο. Έκανε έκκληση στο συναίσθημά τους, όχι για να τους εκμεταλλευτεί, αλλά για να τους πείσει να ακολουθήσουν τον δρόμο προς τη σωτηρία, όχι μόνο τη δική τους, αλλά και των επόμενων γενεών. Στην πραγματικότητα τους μίλησε κάπως έτσι:

«Αγαπητοί μου συμπολίτες, δεν υπάρχει κανένας λόγος να ανησυχείτε, διότι είναι φανερό πως οι θεοί είναι με το μέρος μας. Πρώτον, το ότι ο ιερός όφις εγκατέλειψε τον ναό, είναι σημάδι πως η θεά εγκατέλειψε την πόλη, όπως πρέπει να κάνουμε κι εμείς. Μας λέει καθαρά πως πρέπει να καταφύγουμε στη θάλασσα. Δεύτερον, είναι ολοφάνερο πως το ξύλινο τείχος που θα μείνει απόρθητο, όπως λέει ο χρησμός, δεν μπορεί να είναι αυτός ο φράχτης της Ακρόπολης, όχι μόνο διότι η θεά εγκατέλειψε τον τόπο, αλλά επειδή ο χρησμός στη συνέχεια αποκαλεί τη Σαλαμίνα «θεία». Εκεί λοιπόν θα έχουμε τη θεϊκή προστασία και εκεί πολλά παλικάρια θα «φαγωθούν» και θα είναι Πέρσες. Τα πλοία μας είναι τα ξύλινα τείχη μας!»

Μόνο πεντακόσια άτομα δεν πείστηκαν και έμειναν στην Ακρόπολη, κυρίως όσοι δεν ήταν σε θέση να πολεμήσουν ή να μετακινηθούν, λέει ο Ηρόδοτος. Όλοι οι άλλοι ακολούθησαν τις οδηγίες του Θεμιστοκλή, διότι ένιωσαν ασφαλείς και δυνατοί υπό την ηγεσία ενός ανθρώπου που σεβόταν αυτά που και εκείνοι σέβονταν. Που ήταν ένας από αυτούς, αντί να στέκεται απέναντι κουνώντας το δάχτυλο. Μάλιστα, ήδη από την αρχαιότητα, υπήρχε η φήμη πως ο ίδιος ο Θεμιστοκλής επινόησε αυτόν τον χρησμό, με τον οποίο ανάγκασε το μαντείο να αντικαταστήσει έναν προηγούμενο που προφήτευε ολοκληρωτική καταστροφή. Το αποτέλεσμα ήταν πως υπερψηφίστηκε από τους υπόλοιπους στρατηγούς η πρόταση του Θεμιστοκλή να εκκενωθεί η πόλη, σύμφωνα με την οποία έπρεπε: «να εμπιστευτούν την πόλη στη θεά Αθηνά, να επιβιβαστούν στα πλοία όλοι οι μάχιμοι και ο καθένας να σώζει με όποιον τρόπο μπορεί τα γυναικόπαιδα και τους δούλους».

Στα χρόνια αυτά της πρώιμης δημοκρατίας, οι σπουδαίοι πολιτικοί άνδρες γνώριζαν πως, σε αντίθεση με τα απολυταρχικά καθεστώτα της ανατολής, όπου ο μονάρχης επέβαλλε δια της βίας στους υπηκόους του τα ήθη και τους τρόπους της αρεσκείας του, σε μια πόλη ελεύθερων πολιτών κάτι τέτοιο ήταν αδύνατο. Εδώ ο ηγέτης έπρεπε να είναι έξυπνος, ευέλικτος και ευπροσήγορος, επειδή έπρεπε να πείσει τους πολίτες να του επιτρέψουν να εφαρμόσει το οποιοδήποτε σχέδιό του.

Αν ο Θεμιστοκλής δεν είχε κατορθώσει να πείσει τους υπόλοιπους για την ορθότητα της στρατηγικής του, η Ελλάδα και πιθανότητα ολόκληρη η Ευρώπη θα είχε καταληφθεί από τους Πέρσες. Δεν ήταν κατάλληλη η ώρα να συζητηθεί η εγκυρότητα των χρησμών και η ύπαρξη των θεών, με τον θάνατο να παραμονεύει στα δύο βήματα. Ο αγώνας εναντίον της δεισιδαιμονίας μπορούσε να περιμένει. Τώρα έπρεπε να πειστούν οι Αθηναίοι με κάθε τρόπο να λάβουν μία απόφαση ζωής. Και δεν θα τους είχε πείσει αν δεν τους μιλούσε στη μόνη γλώσσα που καταλάβαιναν, αν δεν απευθυνόταν στο συναίσθημα χρησιμοποιώντας εργαλεία της λογικής! Αυτός είναι ένας από τους λόγους που ολόκληρος ο κόσμος, μέχρι σήμερα, θυμάται και θαυμάζει τον Θεμιστοκλή ως πολιτική ιδιοφυία.

Την επόμενη φορά που θα βρεθείτε στη δυσάρεστη θέση να αντιμετωπίσετε τον παραλογισμό κάποιων συνεργατών, φίλων ή συγγενών, θυμηθείτε πως σε καταστάσεις πανικού το παράλογο, που τρέφεται από το συναίσθημα, πάντα κερδίζει τη λογική, εκτός και αν καταφέρετε να παρουσιάσετε το λογικό σας σχέδιο στη γλώσσα του συναισθήματος. Δεν μπορείτε να ξεριζώσετε το παράλογο, μπορείτε όμως, σαν τον Θεμιστοκλή, να το χρησιμοποιήσετε ως φάρμακο που θα κάνει ένα αχώνευτο λογικό σχέδιο εύπεπτο για το στομάχι των παράλογων ανθρώπων.

grethexis.com

Ανακαλύπτω

Το ήθος στους αρχαίους Έλληνες

Για ν’ αρχίσουμε με το σημαντικότερο, το ήθος, οι αρχαίοι Έλληνες ήταν ηθικοί όσο ήταν και ανήθικοι. Αυτοί ουσιαστικά πρωτοδίδαξαν στον κόσμο τι είναι ελευθερία και υπευθυνότητα, πατριωτισμός και ευσέβεια. Οι ανατολικοί λαοί δεν γνώριζαν αυτές τις ηθικές αξίες στην αμιγέστερη έκφρασή τους.

Ωστόσο, μάταια θ’ αναζητήσει κανείς στους αρχαίους Έλληνες το σημερινό αίσθημα του δικαίου. Μ’ εξαίρεση μερικούς ποιητές και φιλόσοφους, τους έλειπε η συναίσθηση ότι το έγκλημα είναι απορριπτέο για λόγους αρχών. Σύμφωνα με μια γενική αντίληψη, που ο απόηχός της ήταν αισθητός και σε πολύ μεταγενέστερες εποχές, το έγκλημα είναι μια ιδιωτική υπόθεση που αφορά τον θύτη και το θύμα.

Ακόμα και ο φόνος μπορούσε να μείνει ατιμώρητος: αν το θύμα συγχωρούσε πριν πεθάνει τον φονιά του, οι συγγενείς δεν δεσμεύονταν πια από το χρέος της κατηγορίας (που την απάγγελλαν αυτοί, όχι το κράτος).

Εκείνο που είχε σημασία ήταν να πάρει εκδίκηση η ψυχή: αν η ψυχή παραιτούνταν εθελούσια απ’ αυτή, τότε ούτε στην κοινή ηθική ούτε στη θρησκεία έπεφτε λόγος.

Ακόμα και η βάση κάθε ανώτερης μορφής χρηστοήθειας, η φιλαλήθεια, ήταν υπανάπτυκτη στους αρχαίους Έλληνες· ή μάλλον, για να το πούμε απερίφραστα, οι αρχαίοι Έλληνες ήταν ο κλασικός λαός του ψέματος και της λοβιτούρας, και μάλιστα, πράγμα, που μάλλον τους επιβαρύνει παρά τους δικαιολογεί, χωρίς να έχουν συνείδηση ότι αυτό είναι κακό. Ο Οδυσσέας, που περισσότερο από κάθε άλλη μορφή της παγκόσμιας λογοτεχνίας μπορεί να διεκδικήσει τον τίτλο του εθνικού ήρωα, είναι πρωταθλητής σ’ όλα τα είδη κατεργαριάς, από την αθώα καυχησιολογία ώς την εξοργιστικότερη απάτη. Αλλά το πιο συγκλονιστικό είναι ότι η Αθηνά τον θαυμάζει απεριόριστα γι’ αυτές του τις ικανότητες, κι όχι μόνον αυτό, αλλά και προσθέτει ότι στις ψευτιές μόνον οι θεοί τον ξεπερνούν! Και πράγματι, ήδη στους Ρωμαίους η έκφραση graeca fides (= ελληνική πίστη) ήταν παροιμιώδης, ενώ ακόμα και σήμερα στα γαλλικά η λέξη Grec (= Έλληνας) σημαίνει ούτε λίγο ούτε πολύ απατεώνας!

Η ψευδορκία φαίνεται ότι ήταν σωστό εθνικό σπορ. Πάντως, πολλοί πίστευαν ότι η ψευδορκία προκαλεί τον όλεθρο του ψεύδορκου και ολόκληρου του γένους του, και γι’ αυτόν το λόγο ο Ησίοδος συμβουλεύει τους αναγνώστες του να την αποφεύγουν. Αλλά ούτε που περνάει απ’ το μυαλό του ότι πρέπει να την αποφεύγει κανείς για λόγους αρχών. Άλλωστε, σε ολόκληρη την αρχαιότητα η ψευδορκία έμενε ατιμώρητη, γιατί η τιμωρία της ήταν δουλειά των θεών. Οι θεοί όμως δεν την κόλαζαν για ηθικούς λόγους παρά επειδή ο ψεύδορκος επέσυρε μόνος του την κατάρα, στο όνομα της οποίας ορκίστηκε. Ο ψεύδορκος πέφτει στα χέρια των δαιμόνων της κόλασης, τους οποίους επικαλέστηκε: πρόκειται δηλαδή για μια διαδικασία νομική, όχι ηθική.

Βέβαια, οι ποιητές και οι φιλόσοφοι παρέπεμπαν ολοένα στη Δίκη, την τρανή θεά της δικαιοσύνης, που καθόταν στο πλευρό του Δία, αλλ’ αυτό ακριβώς μας κάνει να υποθέσουμε ότι στη ζωή οι άνθρωποι δεν την υπολόγιζαν και τόσο.

Από την άλλη πλευρά, όμως, πρέπει να επαινέσουμε τους αρχαίους Έλληνες γιατί είχαν μια ειλικρίνεια που η δική μας κοινωνία έχει χάσει σε μεγάλο βαθμό: τους έλειπε κάθε είδος ταρτουφισμού και σεμνοτυφίας, που διαποτίζουν όλες τις πλευρές της ζωής από τότε που η αστική τάξη ανέβηκε στην εξουσία, καθώς και κάθε υποκριτική διακριτικότητα, που σήμερα επιδεικνύεται παντού για «επαγγελματικούς λόγους». Μιλούσαν με αξιοθαύμαστη παρρησία για τις ιδιωτικές τους υποθέσεις, τόσο τις δικές τους όσο και των άλλων συμπολιτών τους.

Επίσης, τουλάχιστο τα σώματά τους ήταν απόλυτα ειλικρινή, κινούνταν με φυσική χάρη κι ελευθερία, που σήμερα μας φαίνεται σαν χαμένος παράδεισος. Και τέλος, δύσκολα μπορεί κανείς ν’ αρνηθεί μια βαθιά, εσώτερη αίσθηση της αλήθειας σ’ έναν λαό που γέννησε τέτοια τέχνη.

Αν η ηθική τους μας φαίνεται κάπως ελαττωματική, αυτό οφείλεται εν μέρει στο ότι το σημερινό αίσθημα της τιμής, που είναι από τους κύριους ρυθμιστές της ηθικής συμπεριφοράς μας, τους ήταν ολότελα άγνωστο. Το ξυλοφόρτωμα ξεχνιόταν με μια απλή χρηματική αποζημίωση και η έννοια «προσβολή της τιμής» δεν υπήρχε. Μία και μόνη παράσταση αρχαίας κωμωδίας θα προκαλούσε σήμερα βροχή από μηνύσεις, αντιμηνύσεις, απαγορεύσεις και τα τέτοια.

Είναι γνωστό πόσο αισχρές συκοφαντίες εκτόξευαν οι ρήτορες ακόμα και στις πιο ασήμαντες αστικές δίκες εναντίον της αντίπαλης πλευράς. Και δεν μείωνε ούτε την αξιοπρέπεια ούτε τη φήμη του Σωκράτη το ότι μερικοί ακροατές του απαντούσαν στις κάπως στρεψόδικες αποδεικτικές μεθόδους του με καρπαζιές.

Ο Σοπενχάουερ ανέλυσε απολαυστικά στα Πάρεργα του την ανεμελιά με την οποία αντιμετώπιζε ολόκληρη η αρχαιότητα τέτοια ζητήματα. Αλλά αυτή η στάση των αρχαίων Ελλήνων έρχεται σε ζωηρή όσο και αλλόκοτη αντίθεση με την κυριολεκτικά νοσηρή φιλοπρωτία, από την οποία διακατέχονταν πάντα. Δεν είχαν άλλο στο μυαλό τους έξω από νίκες και βραβεία, και όλες τις δραστηριότητες της ζωής δεν μπορούσαν να τις φανταστούν αλλιώς παρά με τη μορφή του άγώνος, στο τέρμα του οποίου περίμενε κάποιο έπαθλο.

Πολιτιστική ιστορία της αρχαίας Ελλάδας - Έγκον Φρίντελ (μετάφραση: Δημοσθένης Κούρτοβικ)

O Έγκον Φρίντελ (γερμανικά: Egon Friedell, Βιέννη, 21 Ιανουαρίου 1878 - 16 Μαρτίου 1938) ήταν επιφανής Αυστριακός λόγιος. Σπούδασε φιλοσοφία και γερμανική φιλολογία αλλά υπήρξε μία πολύπλευρη προσωπικότητα: εργάστηκε ως ηθοποιός, θεατρικός κριτικός, συγγραφέας, καμπαρεττίστας και επιφυλλιδογράφος. Το έργο του «Πολιτιστική ιστορία της αρχαίας Ελλάδας» αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα συγγράμματα πάνω στο ήθος και την ψυχολογία των αρχαίων Ελλήνων. Αυτοκτόνησε το 1938, αμέσως μετά την κατάληψη της χώρας του από τα χιτλερικά στρατεύματα.

Το είδαμε εδώ

Ανακαλύπτω

Τι έκαναν οι Αρχαίοι Έλληνες για την διέλευση των πλοίων από και προς τον Κορινθιακό (Video)

Γνωρίζατε ότι οι πολυμήχανοι αρχαίοι Έλληνες είχαν βρει τον τρόπο να κινούν τα πλοία τους από τον Σαρωνικό στον Κορινθιακό και αντίστροφα, πολλούς αιώνες πριν την κατασκευή του Ισθμού;

Η απάντηση βρίσκεται στο υπέροχο εναέριο βίντεο του χρήστη haanity.

Χρησιμοποιούσαν αυτά τα δύο λιμάνια (Το Λέχαιο βρίσκεται στον Κορινθιακό και οι Κεγχρεές στον Σαρωνικό) και έβγαζαν τα πλοία στην ξηρά όπου τα τραβούσαν με μηχανικά μέσα πάνω σε ένα διάδρομο που ονομαζόταν Δίολκος.

Στο λιμάνι του Λεχαίου διακρίνεται ο εσωτερικός λιμένας (είναι αυτή η ξηρή λίμνη που έχει τη μορφή Κύκνου και το “μάτι” του Κύκνου είναι τα ερείπια φάρου/ οχύρωσης) και η Βασιλική του Αγίου Λεωνίδη (5ος αι. μ.Χ), που είναι η μεγαλύτερη των Βαλκανίων και καταστράφηκε από σεισμό.

Στο λιμάνι των Κεγχρεών διακρίνονται οι δύο βυθισμένοι τεχνητοί λιμενοβραχίονες με ερείπια κτισμάτων. Στο λιμάνι αυτό κατέπλευσε ο Απόστολος Παύλος όταν επισκέφθηκε την Κόρινθο.

Ανακαλύπτω

30 ελληνικές ανακαλύψεις που άλλαξαν τον κόσμο (Video)

Δείτε στο παρακάτω video 30 ιδέες, εφευρέσεις, κατασκευές, επινοήσεις, μελέτες κτλ των Eλλήνων που ακόμη και σήμερα, τόσους αιώνες μετά, επικαλούμαστε, χρησιμοποιούμε και δομούν τον πολιτισμό και την καθημερινότητα μας! 

Ανακαλύπτω

Πώς οι αρχαίοι γνώριζαν τις ιδιότητες των τόπων δύναμης;

Από την αρχαιότητα ο άνθρωπος επέλεγε να χτίσει τα ιερά των θεών, που λάτρευε, σε ιδιαίτερους τόπους που εξέπεμπαν μεγάλες ποσότητες διακριτής ενέργειας. 

Αυτή η ενέργεια που ερχόταν από τα έγκατα της γης, και έχει άμεση σχέση με τις γραμμές Ley, γινόταν και γίνεται αισθητή από τον εσωτερικό κόσμο του ανθρώπου, προσφέροντας κατά περίπτωση αισθήματα χαράς, λύπης, διαλογισμού, περισυλλογής, επαφής με το θείο και εν τέλει ψυχική ή σωματική ίαση. Γι’ αυτό το λόγο, αυτοί οι τόποι δύναμης είναι διάσπαρτοι σε όλη την γη.

Οι γραμμές Ley, ήταν γνωστές από την αρχαιότητα με πολλά ονόματα όπως, πράνα, τελλουρικά ρεύματα, μονοπάτια του δράκου, ρεύματα του ερπετού και άλλα. Στην ουσία, πρόκειται για ενεργειακούς ποταμούς που ρέουν σε όλη την επιφάνεια της γης, σχηματίζοντας ένα πολύπλοκο πλέγμα που στα κομβικά σημεία ένωσης τους παρατηρείται αυξημένη αυτή η ενέργεια.

Αυτά τα κομβικά σημεία, επέλεγαν οι αρχαίοι, για να χτίσουν τους ναούς των θεών τους. 

Δεδομένου, όμως, του γεγονότος ότι δεν έχουν όλα τα κομβικά σημεία τις ίδιες ιδιότητες, και σε κάποια παρατηρούμε την ύπαρξη έντονης αρνητικής ενέργειας, τα ιερά διαχωρίζονταν της λατρείας των θεών ανάλογα με το είδος αυτής ακριβώς της ενέργειας. 

Για παράδειγμα, τα ιερά των χθόνιων θεών ή τα νεκρομαντεία, εγκλείουν πάντα μεγάλη αρνητική ενέργεια, ενώ τα ιερά που έχουν σχέση με ηλιακούς ή ανθρωποσωτήριους θεούς διαχέονται από μεγάλες ποσότητες θετικής ενέργειας. 

Επίσης, ιερά που σχετίζονται με ιαματικούς θεράποντες θεούς, παρουσιάζουν και αυτά τεράστιες ποσότητες θετικής ενέργειας, μέσω της οποίας γινόταν και η ίαση των ασθενών. 

Αυτό το φαινόμενο, δεν έχει εκλείψει στην εποχή μας και υπάρχουν πολλές αναφορές, από άτομα που βρήκαν ίαση από σοβαρές ασθένειες, επισκεπτόμενα τέτοιους τόπους δύναμης.

Το πώς οι αρχαίοι γνώριζαν τις ιδιότητες αυτών των τόπων δύναμης και πώς μπορούσαν να τους διακρίνουν, είναι άγνωστο. 

Ξέρουμε ότι τα εκάστοτε ιερατεία, επέλεγαν τον τόπο οικοδόμησης των ιερών αλλά τίποτα παραπάνω. Είναι άραγε οι γνώσεις των ιερατείων που κρατήθηκαν μυστικές για πάντα; 

Είναι η χρήση κάποιας τεχνολογίας, που εμείς μόλις τον 20ο αιώνα ανακαλύψαμε ή μήπως οι άνθρωποι τότε ήταν περισσότερο αισθαντικοί από εμάς και μπορούσαν να αντιληφθούν αυτά που εμείς με δυσκολία αντιμετωπίζουμε; 

Όπως και να έχει η επιστήμη και η αρχαιολογία επιβεβαιώνουν πως πράγματι, οι τόποι αυτοί χρησιμοποιούνταν από την αρχαιότητα για τη λατρεία των θεών.

Οι ενεργειακοί τόποι πάντως, δεν παύουν να αποτελούν έναν καλό οδηγό γι’ αυτόν που θέλει να νιώσει και να αισθανθεί αυτή την δύναμη της γης. Δεν έχετε λοιπόν, παρά να επισκεφθείτε έναν χώρο από αυτούς και να αφεθείτε στα συναισθήματα που θα σας χαρίσει.

Στέλλα Ταμπάκη eoellas

Ανακαλύπτω

Οι προδιαγραφές της Τριήρους (Εικόνες)

1. Bασικό αίτιo της δηµιoυργίας της τριήρους ως συνέχειας της διήρους υπήρξε η καταπoλέµηση της πειρατείας, η οποία είχε καταστεί µάστιγα για τo θαλάσσιo εµπόριo της επoχής τoυ Περίανδρoυ (η΄ αι. π.Χ.). H τριήρης, ως πoλεµικό πλoίo, ταχύτερo των πειρατικών της εποχής, θα µπoρoύσε να τα φτανει, να τα συλλαμβάνει ή να τα βυθίζει με ευχέρεια, περιορίζοντας έτσι τo φαινόµενo της πειρατείας, όσo γινόταν.

2. H ναυπηγική στον ελληνικό χώρο αναπτύχθηκε κατά πρώτα στην Κόρινθο. Δείγμα της ανάπτυξης αυτής υπήρξε η τριήρης.

Τριήρης διισθμιζόμενη δια της Διόλκου του Ισθμού της Κορίνθου σε τροχοφόρους οχούς (σχέδιο Ε. Δ. Νελλόπουλου.) Η τελειότητα των αναλογιών της προϋποθέτει υψηλές γνώσεις Μαθηματικών, Φυσικής, Ναυπηγικής κ.λπ.. Όλες οι προσπάθειες των νεωτέρων να την ανακατασκευάσουν απέτυχαν παταγωδώς. Η σχετικά πρόσφατη αναβίωση - ναυπήγηση της τριήρους "Ολυμπιάδος" ήταν απλά μιά φανφάρα, που συνόδευσε τον φάκελλο διεκδίκησης των Ολυμπιακών Αγώνων από τον τότε Υπουργό Πολιτισμού.

3. Η τριήρης εφευρέθηκε το 700 π.Χ. στην Κόρινθο από τον Κορίνθιο ευπατρίδη αρχιτέκτονα - ναυπηγό Βακχιάδη Αμεινοκλή (το σχέδιο κατασκευής της κρατήθηκε επί πολύ χρόνο αυστηρότατα μυστικό) επί τυράννου της Κορίνθου Περιάνδρου, Βακχιάδη επίσης, ενός εκ των επτά σοφών της Ελλάδας και δημιουργού πολλών και μεγάλων έργων, μεταξύ αυτών η τριήρης και η δίολκος (συνολικού μήκους 8.832 μέτρων με μέγιστο ύψος 80 μ.). Η δίολκος, ως μειώνουσα σημαντικά τις αποστάσεις αλλά και τους κινδύνους παράκαμψης του ακρωτηρίου Μαλέα (εξ ου και το ρητό: «παρακάμπτου τον Μαλέαν επιλάθου των οίκαδε»), ανάγκασε έμμεσα τις πλείστες πόλεις του ελληνικού κόσμου, να ναυπηγούν τα πλοία τους στα ναυπηγεία της Κορίνθου, για να μπορούν αυτά να υπερνεωλκούνται.

4. Ολόκληρος ο χώρος του «κύτους» της τριήρους, εκτός της πρώρας και της πρύμνης, καταλαμβανόνταν από 150-174 ερέτες και η ταχύτητα της οφειλόταν σ' αυτούς, που ήταν χωρισμένοι, σε τρεις τάξεις: τους θρανίτες, τους ζυγίτες και τους θαλαμίτες.

5. Το πλοίο ήταν μακρόστενο και αβαθές και ως εκ τούτου ασταθές. Είχε μήκος 35 ή 40 μ. και πλάτος 4,5 μ. Ένα μαδέρι 0,30 μ. στη μέση κατά μήκος του «κύτους» αποτελούσε το διάδρομο για την κίνηση των ερετών κατά τις εισόδους - εξόδους τους στο σκάφος. Κατόπιν, ύστερα από 225 χρόνια, όταν προστέθηκε το κατάστρωμα (βλ. παρακάτω), αυξήθηκε το πλάτος αυτής σε 5,10 μ. και ο διάδρομος έγινε 0,90 μ. Για την αύξηση της ευστάθειάς του με τα κουπιά στην κατάλληλη θέση λειτουργούσε σαν «καταμαράν».

6. Η ελάχιστη επιτρεπόμενη απόσταση του ύψους του τροπωτήρα (τρύπα εξόδου της κώπης), του θαλαμίτη (εσωτερικού ερέτη) από την επιφάνεια της θάλασσας ήταν «...ουκ ελάσσων των δύο ποδών» (0,64 μ.).

7. Η τριήρης ήταν άφρακτος, δηλαδή χωρίς κατάστρωμα, επί 225 χρόνια μέχρι το 480 π.Χ.. Στη Σαλαμίνα οι ερέτες έδειξαν αυταπάρνηση και εθελοθυσία μυθικών ηρώων, δοκιμασθέντες απερίγραπτα από τη «χάλαζα» των περσικών βελών. Έτσι, κατόπιν των δεινών που υπέστησαν, προστέθηκε το κατάστρωμα και η τριήρης έγινε κατάφρακτος.

Πλάγια δεξιά όψη "κατάφρακτου" τριήρους με τους ερέτες "εν πλώ".

8. Όταν η Αθήνα έγινε η μεγάλη ναυτική δύναμη της εποχής, ανέπτυξε τη ναυπηγική και τη ναυτική τέχνη και προχώρησε στη δημιουργία δύο ακόμη τύπων τριήρους· άρα έχουμε:

α. Το βασικό τύπο τριήρους με μήκος 35 μ. και 150 κωπηλάτες.

β. Νέο τύπο τριήρους Α' με μήκος 40 μ. και 174 κωπηλάτες.

γ. Νέο τύπο τριήρους Β' με μήκος 44 μ. και 198 κωπηλάτες,
πλήν όμως άγνωστο κατά πόσον οι νέοι τύποι τριήρους ευδοκίμησαν.

9. Η τριήρης είχε δύο ιστούς: το «μέγα» και τον «ακάτιον» (μικρό) με τα αντίστοιχα ιστία (πανιά), τα οποία, για να χρησιμοποιηθούν, θα έπρεπε να έχουν τον καιρό κατάπρυμνα, διότι υπό οιανδήποτε άλλη γωνία ανέμου κινδύνευαν να ανατραπούν (αυτά από αρχαίες πηγές).

10. Ως βασικές απαιτήσεις-προδιαγραφές, που τέθηκαν για τη δημιουργία της τριήρους, εκτιμώνται επί τη βάσει ιστορικών στοιχείων τα έξης:

α. Πλοίο κωπήρες, πολεμικό - καταδιωκτικό των πειρατικών πλοίων και ως εκ τούτου ταχύτερο αυτών, με ικανότητα ταχείας προσέγγισης και προσβολής (εμβολισμού), δηλαδή ιδιαίτερα ευέλικτο. Η χρήση του για τακτικές ναυμαχίες (στα πλαίσια πολεμικού στόλου) προέκυψε μετά 225 χρόνια (το 480 π.Χ.) και έκτοτε παρέμεινε σε πολεμική δράση για τρεις αιώνες.

β. Πλοίο ελαφρύ, για να νεωλκείται ευχερώς (δύο φορές τη μέρα) από το πλήρωμά του και μόνο σε αμμώδεις και επίπεδους αιγιαλούς και να διισθμείται επίσης εύκολα και γρήγορα από το πλήρωμα και μόνο. Για την ικανότητά του αυτή ονομάστηκε «πλοίο αμφίβιο», χαρακτηρισμός που δεν δόθηκε έκτοτε σ' άλλο πολεμικό πλοίο.

γ. Πλοίο που να μπορεί να περιπλέει εγγύτατα αβαθείς ακτές και να ανέρχεται στους αβαθείς ποταμούς της Ελλάδας (ποταμόπλοιο) για τον έλεγχο φρουρών, εργοταξίων υλοτομίας κ.λπ..

δ. Όπως όλα τα πλοία της εποχής έπλεε πλησίον των ακτών μόνο κατά τους πέντε θερινούς μήνες (Μάιο - Σεπτέμβριο) και ποτέ τη νύχτα.

ε. Το πλοίο αυτό πρέπει να είχε λειτουργική απλότητα στην εσωτερική του διαρρύθμιση και ιδιαίτερα σ' ό,τι αφορά στη διάταξη των «σελμάτων» (πάγκων) σε σχέση με τις θέσεις των κωπών για την αποφυγή τραυματισμού των ερετών στις περιπτώσεις εισόδου - εξόδου τους, Ιδιαίτερα σε καταστάσεις συναγερμού, αλλά και κατά το χρόνο ειρεσίας (κωπηλασίας). Εδώ θα πρέπει να επισημανθεί, ότι οι ερέτες της εποχής, ως απλοί, φτωχοί άνθρωποι, εργατικοί πλην στοιχειώδους έως καθόλου μόρφωσης, με τα ανάλογα της δουλειάς αυτής... ελαττώματα, δεν θα μπορούσαν να ανταποκριθούν σε πολύπλοκες εσωτερικές διαρρυθμίσεις και μηχανισμούς του πλοίου. Ας φανταστούμε για λίγο τις θορυβώδεις εισόδους και εξόδους τους για το «άριστον» και το δείπνο και κυρίως σε καταστάσεις συναγερμού 150 ερετών και θ' αντιληφθούμε την ανάγκη λειτουργικής απλότητας του πλοίου.

στ. Οι Αθήναίοι, για να αυξήσουν τις ικανότητες του «ερετικού», το συγκροτούσαν όχι από αγοραίους ερέτες (στις γνωστές της εποχής «πιάτσες» ερετών) αλλά από Αθήναίους πολίτες, τους θήτες (πτωχούς μεν αλλά με συνείδηση και παιδεία πολίτη), οι οποίοι πράγματι ανέπτυξαν ικανότητες σ' απίθανα επίπεδα, μέχρι του αδυνάτου να εννοηθεί και σήμερα ακόμη το «πρύμναν ανακρούσατε», δηλαδή ο απεμβολισμός μετά επιτυχή εμβολισμό με ανάκρουση των κωπών, χωρίς τα προς τούτο βοηθητικά προβλεπόμενα μηχανήματα! Το ημερομίσθιό τους ήταν μία αττική δραχμή.

ζ. Οι ταχύτητες της τριήρους τους, αναλόγως του προγράμματος και του σκοπού, ήσαν οι εξής:

(1) Βραδεία: 4 μίλια ανά ώρα ήτοι 7,5 χλμ./ώρα.

(2) Μέση: 8 μίλια ανά ώρα ήτοι 15 χλμ./ώρα.

(3) Ταχεία μάχης: 10 μίλια ανά ώρα ήτοι 18 χλμ./ώρα.

(4) Τάχιστη προς εμβολισμό: 12 μίλια ανά ώρα ήτοι 22 χλμ./ώρα.

η. Η κατασκευή της τριήρους έπρεπε να είναι απλή και όχι δαπανηρή (δεν θα 'φτιαχναν... κότερα), διότι έπρεπε να κατασκευάζονται εντός βραχέως έως βραχύτατου χρονικού διαστήματος σε περιπτώσεις αιφνίδιων καταστάσεων απειλής, από προσωπικό μέτριας τεχνικής κατάρτισης εκτός των ναυπηγών - καραβομαραγκών, με ξυλεία ελάτης, με στοιχειώδη εργαλεία και τεχνικά υλικά (ξύλινα καρφιά - πύρους και όπου έπρεπε χάλκινα και όχι μπρούτζινα). Το πλοίο βαφόταν μαύρο καθ' ολοκληρία με «κεδρία» (κατράμι) ή πίσσα.

Τα διατιθέμενα για την κατασκευή τριήρεων κονδύλια ήταν περιορισμένα και υπό τον αυστηρό έλεγχο του Δήμου. Η βασική τιμή κόστους κατασκευής μιας τριήρους ήταν ένα τάλαντο ήτοι 6.000 αττικές δραχμές (= 40 ημερομίσθια πληρώματος 150 ερετών). Η συνήθως μέγιστη επίδοση κατασκευής των ναυπηγείων της εποχής σε χρόνο ήταν μία τριήρης την ημερα! Στον Πειραιά και στις Συρακούσες έφτασε τις τρεις τριήρεις την ημερα. Από τα πιο πάνω τεκμαίρεται η απλότητα και η ακρίβεια κατασκευής του πλοίου αυτού. Να προσθέσουμε, ότι οι βυθίσεις και καταστροφές τριήρεων στις ναυμαχίες ήταν αθρόες και οι απώλειές τους έπρεπε να αναπληρώνονται τάχιστα και με τη λιγότερα αισθητή οικονομική επιβάρυνση, διότι ο Δήμος δεν αστειευόταν.

θ. Το «μέτρο» της τριήρους, δηλαδή ο αριθμός στη βάση του οποίου διαμορφώνονταν οι σχέσεις μήκους - πλάτους - ύψους και βυθίσματος του σκάφους, υπολογίστηκε σύμφωνα με τα στοιχεία των αρχαίων πηγών ως τον επτά.

Μήκος (Μ) = 112 πόδια.

Πλάτος (Π) = 16 πόδια.

Ύψος (Υ) = 7 πόδια. 

Βύθισμα (Β) = 1 πόδι.

Άρα: Π/Μ = 1/7, Υ/Π = 3/7, Β/Υ = 1/7

Ο αριθμός όμως αυτός (7) υποδηλώνει το όριο της σχέσης μήκους και πλάτους οιουδήποτε πλεύσιμου πράγματος στη βάση των Νόμων της Φυσικής και συνακόλουθα των κανόνων της ναυπηγικής· δηλαδή το μήκος οιουδήποτε πλεύσιμου σκάφους δεν μπορεί να υπερβαίνει το 7/πλάσιο του πλάτους του. Επομένως ο «μίτος» του Αμεινοκλή σχετίζεται με τον αριθμό 7, πού υποδηλώνει το ελάχιστο όριο για την ευστάθεια του σκάφους, εις τρόπο ώστε να «κερδηθεί» το μέγιστο στην ταχύτητα και την ευκαμψία του (βασικοί σκοποί της κατασκευής).

Kάτοψη "αφράκτου" τριήρους με τους ερέτες.

Ως γενικό συμπέρασμα μπορούμε να πούμε, ότι η τριήρης υπήρξε έργο ανθρώπων απλών και πραγματιστών (ρεαλιστών) αλλά και υψηλών ψυχονοητικών προδιαγραφών! Η απλότητα, ως απόρροια ποιητικής θα λέγαμε σύνθεσης των αναγκαίων κατά περίπτωση στοιχείων, αναδείκνυει τη σπουδαιότητα και το μεγαλειώδες του έργου. Το σπουδαίο και μεγάλο προϋπέθετε το απλό!

Η τριήρης λοιπόν υπήρξε μεγαλειώδης ως σύλληψη σύνθεσης των στοιχείων, που υπηρέτησαν τους σκοπούς της και συνακόλουθα απλή στην κατασκευή και στη λειτουργία της.

Το είδαμε εδώ

Ανακαλύπτω